Türkiye ve İsrail arasında 6 yıl sonra ilişkilerin normalleşmesi için Roma’da atılan imzaların ardından şimdi anlaşmanın Meclis onayına sunulması beklenirken o metne ulaşıldı.

Ekleri açıklanmayacak olan metin 6 maddeden oluşuyor. Ancak bu maddeler arasında Türkiye’nin ilişkilerin normalleşmesi için şart koştuğu Gazze’ye yönelik yardımlarla ilgili herhangi bir düzenleme bulunmuyor. Böylece İsrail, uluslararası hukuk önünde Gazze ablukasına yönelik bir taahhüde girmezken, Hamas şartı da açıklanacak metinde yer almadı.

İsrail’in Türkiye’de Hamas’ın faaliyetlerinin sonlandırılması ve İstanbul’daki bürosunun kapatılması isteğine karşın bu talep, açıklanmayan metinde iki ülkenin birbirlerine karşı terörist faaliyetlere izin vermemesine yönelik taahhüdüyle yer almıştı.

Türkiye’nin ilişkilerin normalleştirilmesi için şart koştuğu ve önce Gazze’ye “ablukanın kaldırılması” diyerek başlattığı, ardından “ambargoya” çevirdiği ve son olarak da Gazze Limanı’nın açılmasından tamamen vazgeçerek Aşdod Limanı’na yardım sevkıyatını kabul ettiği mutabakat anlaşma metninde yer almıyor. Metinde büyükelçilerin karşılıklı atanmasına yönelik de atıfta bulunulmadı ancak iki ülke Başbakanı eşzamanlı yaptıkları açıklamada bunun en kısa sürede gerçekleşeceğini kamuoyuna açıklamıştı. İbranice’den çevirtilen metne göre o 6 madde şöyle:

İŞTE O ANLAŞMA

Türkiye ve İsrail Devletleri işbirliği içerisinde aşağıdaki hususlarda anlaşmaya varmışlardır:

1. TAZMİNAT

İsrail Devleti 20 milyon Amerikan Doları tutarındaki ödemeyi Mavi Marmara gemisinde zarar gören vatandaşların ailelerine tazminat olarak ödenmek üzere Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından belirlenecek hesaba yatıracaktır.

2. ÖDEME

Sözü edilen ödeme tek seferde gerçekleştirilecektir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti diplomatik yazışma yoluyla İsrail Devleti’ne ödemenin yapılacağı hesabı bildirecektir. İsrail Devleti bu tutarı anlaşmanın yürürlüğe girişinden itibaren 25 iş günü içerisinde belirtilen hesaba yatıracaktır.

3. TAZMİNATIN DAĞITIMI

Bahsi geçen tutarın paylaştırılması sadece Türk hükümetinin mesuliyeti altındadır. Tutarı yakınlarını kaybedenlerin ailelerine aktarmak ve tutarların belirlenmesi İsrail Devleti’nin sorumluluğunda değildir.

4. DAVALAR

İsrail ve Türkiye’nin anlaşmalarına istinaden iki ülke birbirine cezai sorumluluk ve şahıs olarak da herhangi bir hukuki sorumluluk yükleyemez. Üstte belirtilen anlaşma metni haricinde iki ülke de herhangi bir yükümlülükten muaf tutulacaktır. Anlaşma gereği Türk Hükümeti ve vatandaşları tarafından Mavi Marmara gemisiyle ilgili hiçbir dava açılamaz.

5. TÜRKİYE SORUMLU

İsrail Devleti, vatandaşları ve temsilcilerine karşı Türk mahkemelerinde dava açma durumunda Türkiye maddi ve manevi tazminat ve zararların giderilmesi sorumluluğundadır.

6. YÜRÜRLÜK

Bahse konu anlaşma, iki ülkenin mahkemelerinde konu ile ilgili adli sürecin bittiğini belirten resmi yazının Türkiye ve İsrail’in diplomatik kanalları aracılığıyla resmi makamlara iletilmesi sonrasında yürürlüğe girecektir.

Bu anlaşma 28 Haziran 2016 tarihinde Ankara’da ve Kudüs’te olma üzere Türkçe, İbranice ve İngilizce olarak orjinaline uygun iki kopya haline getirilmiştir. Bu kopyalar arasında farklılıklar olması durumunda İngilizce kopya geçerli olacaktır.

Kaynak: cumhuriyet.com.tr - Duygu Güvenç