IŞİD te­rö­rü Tür­ki­ye­’yi sa­de­ce mül­te­ci akın­la­rı ve gü­ven­lik nok­ta­sın­da et­ki­le­me­di.

Ku­zey Irak ve Su­ri­ye ile olan sı­nır ti­ca­re­ti­ne de bü­yük sek­te vur­du.

Böl­ge­de bi­rey­sel if­las­lar had saf­ha­da, göz­ler­den uzak ki­şi­sel dram­lar ya­şa­nı­yor.

Adı Re­ca­i Yıl­maz. An­tep­li. Irak Şam İs­lam Dev­le­ti (IŞİD), ye­ni adıy­la İs­lam Dev­le­ti (İD) te­rö­rün­den en çok et­ki­le­nen Türk işa­dam­la­rın­dan.

En bü­yü­ğü 15 ya­şın­da, do­kuz ço­cu­ğu var.

Se­ne­ler­dir Ira­k’­la ti­ca­ret ya­pa­rak ge­çi­ni­yor. Bu se­ne Mu­su­l’­dan 1 mil­yon do­lar de­ğe­rin­de ham de­ri sa­tın alı­yor ve yi­ne Mu­su­l’­da­ki de­po­sun­da ku­rut­ma­ya bı­ra­kı­yor.

“Bir­den IŞİD te­rör ör­gü­tü çık­tı, bi­zi teh­dit et­me­ye baş­la­dı­” di­ye an­lat­tı te­le­fon­da ağ­la­mak­lı. Baş­ta cid­di­ye al­ma­mış­lar, “Te­rör­dür, ge­çer. Kos­ko­ca dev­lete te­rör ör­gü­tü ne ya­pa­bi­li­r” de­miş­ler.

Üç gün, beş gün der­ken IŞİD Mu­su­l’­a da­ya­nın­ca pa­nik baş­la­mış kent­te ve her­kes gi­bi on­lar da ça­re­yi Er­bi­l’­e kaç­mak­ta bul­muş­.

De­po­da­ki mal­la­rı ar­ka­la­rın­da bı­ra­ka­rak. Ha­la te­rör teh­di­di­nin ge­çi­ci ola­ca­ğı­nı umut edi­yor­muş Yıl­maz.

“Duy­duk ki Türk kon­so­los­lu­ğu­nu ba­sıp her­ke­si re­hin al­mış­lar, o za­man an­la­dık işin cid­di­ye­ti­ni­” di­yor.

IŞİD Er­bi­l’­e doğ­ru iler­le­yin­ce de An­te­p’­e dön­mek zo­run­da kal­mış.

DE­PO­SU BOM­BA­LAN­DI

Ortağı 15 gün ön­ce Mu­su­l’­a git­miş. Mal­lar git­miş, de­po bom­ba­lan­mış.

Yıl­ma­z’­a ait 1 mil­yon do­lar­lık de­ri­ ile di­ğer Türk tüc­car­la­rın mal­la­rı­na IŞİD el koy­muş.

Or­ta­ğı man­za­ra­yı gö­rün­ce kalp kri­zi ge­çir­miş.

Re­ca­i Yıl­maz ise 1 mil­yon do­la­rı na­sıl öde­ye­ce­ği­ni dü­şü­nü­yor.

Mu­su­l’­da si­gor­ta yok, kar­şı­la­rın­da mu­ha­tap yok, IŞİD ne­de­niy­le böl­ge­de bir oto­ri­te yok.

Türk ma­kam­la­rı­na baş­vur­muş, eli boş dön­müş.

Evi­ni ve ara­ba­sı­nı sat­mış, bor­cu­nun 300 bin do­lar­ını öde­miş ama hâlâ 700 bin do­lar bor­cu var. “Bir de­po­da ışık­la­rı sön­dü­rüp otu­ru­yo­rum, ço­cuk­la­rın ya­nı­na gi­de­mi­yo­rum, ala­cak­lı­lar ka­pı­da, kim­se­nin yü­zü­ne ba­ka­mı­yo­ru­m” di­yor.

“Üç gün­dür ağ­zı­ma lok­ma koy­ma­dım üzün­tü­den, ça­rem kal­ma­dı, ken­di­me kı­ya­ca­ğı­m” şeklinde konuşuyor.

İHRACATTA BÜYÜK DÜŞÜŞ

Böl­ge­den ge­len ha­ber­le­re gö­re, Ku­zey Ira­k’­a gi­den bü­tün tır­la­rı ha­ra­ca bağ­la­mış IŞİD.

Böl­gey­le ti­ca­ret ya­pan 2 bin Türk şir­ke­ti IŞİD te­rö­rün­den olum­suz et­ki­len­di.

Er­bi­l’­de 200 bin Türk va­tan­da­şı ti­ca­ri fa­ali­yet için­de.

2013’te 12 mil­yar do­lar se­vi­ye­sin­de­ki Ira­k’­a ih­ra­ca­tı­mız, bu se­ne­ ilk 7 ay­da 6,6 mil­yar do­lar oldu.

2 ay­da ya­rım mil­yar do­lar­lık dü­şüş ya­şan­dı.

Ma­yıs 2014’te 1 mil­yar do­la­rın üze­rin­de­ki ih­ra­ca­tı­mız, IŞİD et­ki­siy­le Tem­muz 2014’te 590 mil­yon do­la­ra düş­tü.

Su­ri­ye iç sa­va­şı baş­la­ma­dan ön­ce 2010’da 2 mil­yar do­la­ra yak­la­şan ih­ra­ca­tı­mız, 2012’de 500 mil­yon do­la­ra düş­tü.

Son iki se­ne to­par­lan­arak 1 mil­yar do­lar se­vi­ye­si­ne yük­sel­di.

An­cak bu tiüccarların ya­ra­la­rı­nı sa­ra­cak se­vi­ye­de de­ğil.

Re­ca­i Yıl­ma­z’­ın çığ­lı­ğı, böl­ge­deki bü­tün işa­dam­la­rı­nın çığ­lı­ğı.

Güm­rük ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı Nu­ret­tin Ca­nik­li­’nin ön­lem ola­rak uy­gu­la­ma­ya koy­du­ğu TIR şo­för­le­ri­nin cep nu­ma­ra­la­rı­nı al­mak­la ge­çiş­ti­ri­le­cek bir çığ­lık de­ğil.