İşte röportajdaki ilgili kısımlar...

- Afganistan ve Pakistan’daki süreci tekrar anımsatır mısınız?

Afganistan’ı Aralık 1979’da işgal eden Sovyetler Birliği sonunda Şubat 1989’da ayrıldı. ABD de Afganistan’dan çıktı ve geride devasa bir iktidar boşluğu bıraktı. Dr. Necibullah liderliğindeki sosyalist hükümet tek başına ayakta kalma mücadelesini 1992’de yitirdi. Amerikalılar dış politika meselesine “proje” olarak bakarlar. O vakitler proje Sovyetler’i yok etmek ve Afganistan’dan atmaktı. Bu projeyi tamamladıklarını düşündüler ve gittiler. Büyük enkaz bıraktılar.

Bu dönem aynı zamanda Pakistan için siyasal İslamcılık krizinin başlangıcıdır. İşgalinden iki yıl önce, Pakistan’da 1977’de ordu darbe yapmış, iktidara General Ziya ül Hak gelmişti. Bir yandan uluslararası meşruiyet arayışındaydı, diğer yandan ülke içinde iktidarını güçlendirmek için ortak arıyordu. Ve “İslamcılaştırma” fikriyle geldi.

PAKİSTAN AFGANİSTAN'DA ROL ALABİLMEK İÇİN ABD'Yİ İKNA ETTİ

- Pakistan bağımsızlıktan sonraki süreçte siyasal İslamcı ideolojiyle yönetilmiyor muydu?

Müslüman liderler Hindistan’la ayrılıkta ayrımcılıktan hareket etmişlerdi. Devletin ismini Pakistan İslam Cumhuriyet’i koymaları bundan. Ama 1977- 78’e kadar kimse gerçekte İslamcılık’tan konuşmadı. Ta ki darbeye ve Nisan 1978’de şeriatı savunan siyasal İslamcıların hedefindeki Başbakan Zülfikar Ali Butto’nun idamına kadar.

Ziya ül Hak muhalefetin taleplerini güçlenmek için kullandı. Hudut yasası, kısas yasası, İslami bankacılık, zekat ile başladı.

Sovyetler Afganistan’ı işgal edince de altın fırsat yakaladı. İşgale önce kayıtsız kalan Amerikalıları Rusları yenip aşağılamak için ikna etti, Pakistan’ın rol alabileceğini söyledi. 1981’de Amerikalılar geldi ve Pakistan ordusu silahlandırılıp desteklenecek mücahitlerin isimlerini sağladı.

İçeride de “İslamcılaşma” başladı. 10 yıl Suudi Arabistan ve Amerikalıların desteklediği mücahitlerin Sovyetler’la savaşıyla geçti. Bunlar Pakistan’a sirayet etti. Böylece Pakistan politikalarını belirleyen İslami değerler sistemi ile Mısır’dan İhvan esinli ve El Cihad gibi siyasi partiler için devasa bir alan yaratıldı. Her yerden savaşçılar aktı.

***

"JEOPOLİTİK ARAÇ OLDUK"

- Bugün ABD’deki medya ve düşünce kuruluşlarında bile Suriye için “Rusya’nın yeni Afganistan”ı deniliyor... Bize nasıl döner?

Yine aynı şey. IŞİD’e karşı küresel koalisyon.. Bunu Pakistan’a da sordular. Pakistan Afgan cihadına bulaşmaktan büyük zararlar gördü, ABD’nin savaşlarında jeopolitik araç haline geldi. Bu yüzden felakete sürüklendi. İki yıl önce Suriye işi başladığında Suudilerle Amerikalılar Pakistan’a da başvurdular. 3-5 milyar dolar kredi açtılar. Muhtemelen bazı insanların Suriye’ye gönderilmesi istendi. Ardından Yemen geldi, Suudiler gelip askeri destek istediklerinde büyük muhalefet yükseldi içeride. Ve parlamento kararıyla reddedildi. Pakistan Yemen işgalinin parçası olmadı. Bu siyaset ve ordunun bazı dersler aldığının göstergesi.

***

"AYDINLAR İSLAMCILAŞMAYA ALAN SAĞLAMASIN"

- Türkiye çok güçlü bir seküler geleneğe sahip. Bunu yitirme olasılığı var mı?

Doğru. Ama Türkiye’nin sekülerlerinin hükümetin dini siyasete karıştırmamasını sağlaması gerekir. Onlara alan sağlamamalılar.

Bu Pakistan’da bir facia yarattı. İnsanların her şeye İslami bakış açısıyla bakmasını getirdi. İslamiyet tarihinde üzerinde uzlaşılmış tek bir hükümet sistemi yoktur, hiç olmadı. Kimi Sünni gibi düşünür, kimi Selefi, kimi Alevi, kimi Şii... Beşi bir sistemde uzlaşamaz.

Şeriat modeli başarısız olalı çok oldu. Batı’da bu 300 yıl önce oldu bitti. Onlar bu sayede geliştiler. Bu ancak bilgi ve özgür tartışma ile oluyor. Bizim medreselerden bilim adamı çıkartamazsınız. Artık farklı bir dünyadayız ve bu çoğulcu dünyada siyaseti dinden ayrı tutmalıyız. Çünkü politikaya dini sokarsak toplumun daha fazla bölünmüşlük yaşamasına yol açarız. En iyisi demokrasinin idealleri, evrensel insan hakları, hukukun üstünlüğünün anayasal güvence altına alınması, eşit vatandaşlık, şeffaflık.

Kaynak: Ceyda Karan | Cumhuriyet

RÖPORTAJIN TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ...