Bu yönü ile de tüm ses ve internet kullanıcılarının itiraz etmesi gereken bir karardı.

Elektronik Haberleşme sektöründe 12 yılı aşkın süredir başarıyla görev yapan Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği'nin (TELKODER) Danıştay’da açtığı davada, haberleşme mahremiyetinin korunması açısından çok değerli bir yürütmeyi durdurma kararı alındı. Geçen yıl BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) tarafından alınan bir karar, tüm telefon konuşmalarının TİB’e gönderilmesini gerektiriyordu. TELKODER’in açtığı dava sonunda Danıştay, bu kararın yürütmesini durdurdu ve sadece mahkemelerin izin verdiği telefonların TİB’e gitmesi için yolu açtı.

SORUN NEDİR?

Ses ve internet servis sağlayıcı firmalar açısından bu olayın iki sorunu bulunuyor. Bir tanesi Ankara'ya taşınacak trafik için yapmak zorunda kalacakları büyükçe yatırım, diğeri ise Ankara'ya taşınacak trafik nedeniyle bireysel düzeyde ya da kurumsal firmaların ortaya koyabilecekleri "gizliliğime neden dikkat etmiyorsun? Trafiğimi neden mahkeme kararı olmaksızın teslim ediyorsun?" tepkisiydi.

Tabii dolaylı olarak kullanıcılar açısından sorunu da anlamışsınızdır. Konuşmalarınız ya da internet hareketlerinizi takibi anlamına geliyor.

Dediğimiz gibi, bu kararı TELKODER Danıştay'a taşıdı. Bugün dernekten gelen bir açıklama bize bu karar hakkında Danıştay'ın yürütmeyi durdurma verdiğini ve sadece mahkeme kararı olan telefonları dinlemeye, izlemeye izin verdiğini gösteriyor.

'Tüm konuşmaların toplanmasını doğru bulmadık'

Konuya ilişkin bir açıklama yapan TELKODER Başkanı Yusuf Ata Arıak şunları söyledi:

“TELKODER kendisine üye olan işletmeciler kadar, insanlarımızı ve toplumu da çok önemsemektedir. Geçen yıl alınan bir kararla, sabit telefon hizmetleri sunan işletmecilerden tüm telefon trafiklerini TİB’e göndermeleri istenmişti.

Bu durum işletmecilerin büyük mali külfetlerle karşılaşması anlamına geliyordu. Öte yandan vatandaşların mahremiyetleri ve haberleşme özgürlükleri de mutlaka güvenceye alınmalıydı. Mahkeme kararlarıyla yasal olarak dinlenebilecek insan sayısı, hiçbir zaman binde biri bile geçmezken, tüm konuşmaların bir noktaya toplanmasını doğru bulmadık”

Konuyu her iki açıdan değerlendirerek Danıştay’a başvurduklarını belirten Arıak konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Danıştay Türkiye için çok önemli bir karar alarak bu uygulamanın yürütmesini durdurdu. Alınan karar, tüm telefon trafiğinin TİB üzerinden geçirilmesinin önüne geçiyor. Böylece milyonlarca kişinin görüşme bilgileri risk yaratacak ve savunmasız halde kaydedilmeyecektir.

Geçen yıl bu kararı alan BTK, yapılan eleştirilere karşı yaptığı 13.10.2013 tarihli açıklamada söz konusu kararın '....yetkili ve görevli birimlerce mahkeme kararıyla belirli numaralara ilişkin dinleme yapılması sırasında karşılaşılan teknik sorunların giderilmesini sağlamak amacıyla....' alındığını belirtmişti.

O tarihten sonra TELKODER, Sayın BTK Başkanı’nın desteğiyle TİB yöneticileriyle yaptığı toplantılardan sonra hem BTK’nın açıklamasında yer alan teknik güçlükleri ortadan kaldıran, hem gereksiz yatırımları önleyen, hem de mahremiyeti sağlayan bir çözüm oluşturdu ve ilgililere bu çözümü anlattı. Bu çözüm, tüm telefon trafiği yerine sadece mahkemelerce izin verilen kişilerin teknik takibini sağlamaktadır.”

TELKODER’in hem teknik, hem hukuki çalışmalarıyla, bir yandan yasadışı telefon dinleme risklerini azaltarak özgürlük ve mahremiyeti korumaya çalıştığını; hem de yasal işlemlerin önündeki teknik sorunların aşılması için çözüm ürettiğini de ifade eden Arıak, alınan olumlu sonuçlardan mutluluk duyduklarını da belirtti.

Avrupa, trafik bilgileri konusunda bile hassas

"Sorun bitti mi?" diye soracak kişilere cevap vermeden önce başka bir gelişmeyi hatırlatalım; Avrupa Birliği, dün verdiği bir kararla, internet trafik bilgilerinin, internet servis sağlayıcı firmalar tarafından 2 yıl boyunca tutulması konusunda "iptal" kararı aldı.

Gerçi bu bilgilerin, internet üstündeki suçlarla ilgili olarak mahkemeler tarafından isteniyor olması durumu var ve dolayısıyla Avrupa tarafından yeniden ele alınması söz konusu.

Ama bir yandan da, internetin dünyayı ve hukuku değiştirdiğine dair yorumları da hatırlatalım. Örneğin Avrupa'daki bir tartışma hakaret v.s gibi konuları bırakıp, sadece terör, çocuk pornosu gibi konulara yönelik olarak mahkeme kararı verilmesi yönünde gelişiyor. Biliyorsunuz "telif hakları" konusunda bile dünyada bir değişim ve yeniden tanımlama söz konusu. Bunları zaman içinde görüyor olacağız.

SORUN BİTTİ Mİ?

Şimdi asıl soruya cevap verelim; TELKODER'in açtığı davada ses ve internet trafiğinin Ankara'ya teslimi konusunda yürütmeyi durdurma kararı verilmesi elbette çok olumlu. Ama konu hakkında hassas olanlar için belirtelim; sorun bitmiş filan değil.

Önce bu istenen trafik bilgisinin ne olduğunu yeniden hatırlatalım; BTK'nın 18 Temmuz'da verdiği kararda belirtilen trafik, kullanıcının içeriği oluyor. Bir tencere-kapak örneklemesi yapalım. BTK kararı, tencereyi ve içeriğini istiyor. 17 Aralık sonrası TBMM'de kabul edilen Gül'ün imzalaması ile yürürlülüğe giren 5651 sayılı yasaya ek kanun maddeleri ise trafik bilgileri, yani bu içeriğin hangi IP'den geldiği, hangi saatte geldiği gibi bilgileri içeriyor ve dolayısıyla "kapak"ı oluşturuyor.

Bu ikisinin toplanması ile insanların (istisnasız tüm kullanıcıların) mahremiyeti diye bir şey kalmıyordu. Ne var, ne yoksa ortaya dökülüyordu. Nereye girdi, ne mailleşti, hangi videoyu seyretti, kiminle chatleşti v.s..

Danıştay kararı, bunlardan tencere ve içeriği olan bölümü durduruyor (son karar değil henüz). Ama trafik bilgisi ile ilgili kesim, yürülülüğe giren kanun içinde ve de dolayısıyla hâlâ duruyor.

Üstelik sektörün içinden gelen yorumlarda, Danıştay'ın durdurma verdiği ses ve internet trafiğinin taşınması ile ilgili konuda Türk Telekom ve Turkcell'in altyapıyı birkaç yıl öncesinden kurduğuna dair duyumlar var. Eğer böyle ise, kişilerin mahremiyeti ve firmaların ticari sırları konusunda büyük bir sorun ortalık yerde duruyor. Her iki firmaya konuyu sorduk. Cevapları geldiğinde bu habere güncelleme olarak ekleyerek ileteceğiz.

HUKUKÇU GÖZÜYLE

Konuyu bir de hukukçu ile konuşalım dedik ve Tüm İnternet Derneği (TİD) Sözcüsü Avukat Gökhan Ahi'ye sorduk. Bu kararın durdurulması ne anlama gelir ve buna rağmen internet kanunu ile istenen, ama AB'de iptal edilen trafik bilgisi konusunda ne düşünülür? Ayrıca eğer iki büyük firma bu altyapıyı kurmuşsa, ne olur? Şunları söyledi :

 

"Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara ve Anayasa’ya göre, haberleşmenin gizliliği esastır. Ancak, bazı durumlarda kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi ve faillerin yakalanması için haberleşmenin gizliliği kaldırılabilir. Bu tür özel durumlar, ancak ve ancak hâkim kararıyla, katalog suçlardan birisinin işleniyor olması ile ilgili kuvvetli şüphe sebebiyle mümkün olabilmektedir.

Ayrıca, suç şüphesi olsun olmasın her yurttaşın haberleşme verilerinin orantısız, ölçüsüz ve de keyfi olarak kaydedilmesi mümkün değildir. Görüldüğü üzere, haberleşmenin gizliliği kanunlarla korunduğu gibi yargı denetimine de tabidir.

BTK’nın herhangi bir kanuna veya kanundan kaynaklanan yetkiye deyanmadan, tüm haberleşme verilerini bir noktada toplamak istemesi, haberleşmenin gizliliği konusunda büyük bir tehdit oluşturmuştur. Dolayısıyla, sadece idari bir işlemin iptali için açılan davada Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararı vermesi oldukça isabetlidir. Bu karar çok önemli bir emsaldir."

Bu karar konusundaki çabaları için TELKODER'i ve Yusuf Ata Arıak'ı kutluyoruz.