Yanlış oy kullanılması yüzünden 30 Mart 2014 yerel seçimlerinde yaklaşık 2 milyon oy geçersiz sayıldı. Uzmanlar oy verirken dikkatli edilmesi gereken hususları anlattı. Peki oy nasıl kullanılır? İşte oy kullanırken dikkat edilmesi gerekenler…

Seçmenin, sandığa gidip oyunu kullanması kadar, sandığa giden seçmenin oyunu kurallara uygun kullanması da büyük önem taşıyor. Uzmanların bugüne kadar seçimlerde ortaya çıkan “geçersiz” oyların sayısıyla ilgili yaptığı tespitlere göre bazı seçimlerde “geçersiz”lerin oranı, çok iddialı şekilde meydanlara çıkan bazı partilerden daha yüksek bir oy oranına ulaşıyor.

Yanlış oy kullanılması nedeniyle geçtiğimiz yıl yapılan yerel seçimlerde yaklaşık 2 milyon oy geçersiz sayıldı. Türkiye’nin yaşadığı son dört seçime ilişkin yapılan analizlere göre her seçimde, geçersiz oyların sayısı bir milyona yaklaşıyor.

GEÇERSİZ OYLAR SEÇİM BARAJINDA ETKİLİ OLUYOR

Geçersiz oy sayısının tavan yaptığı seçim ise, 30 Mart 2014 yerel seçimleri. 40 milyon seçmenin oy kullandığı 2009 seçimlerinde 943 bin, 43.9 milyon seçmenin oy kullandığı 2011 seçimlerinde 973 bin olan geçersiz oyların sayısı, 46.9 milyon seçmenin oy kullandığı 30 Mart 2014 yerel seçimlerinde 2 milyonu aştı. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise kullanılan 41 milyon oyun 737 bini geçersiz sayıldı.

Uzmanlar, 7 Haziran seçimlerinde de 1 milyon dolayında geçersiz oy olacağı tahmininde bulunuyor. Seçimlerde uygulanan yüzde 10 barajı, geçersiz oylar çıkarıldıktan sonra kalan geçerli oylar üzerinden hesaplanıyor. Dolayısıyla “geçersiz oy”lar, seçim barajında etkili oluyor.

ÖRNEĞİN 50 MİLYON SEÇMENİN...

Örneğin 50 milyon seçmenin kullandığı oylardan geçersiz oylar çıkarılarak baraj oranı hesaplanıyor. Yani bir milyon geçersiz oy, kullanılan 50 milyon oydan düşülecek ve baraj hesaplaması 49 milyon oy üzerinden hesaplanacak. Böylece bir partinin barajı aşması için gerekli olan oy sayısı daha da düşmüş oluyor.

Örneğin 50 milyon oy firesiz kullanılırsa HDP’nin barajı geçmek için 5 milyon oy alması gerekiyor. Yüzde on barajı 1 milyon gerçersiz oy olduğunda 4.9 milyon oyla geçilmiş oluyor. Böylece daha az oyla baraj aşılmış olacak.

MÜHÜR BASARKEN DİKKAT!

Uzmanların tespitlerine göre oyunu kullanmak için kabine giren vatandaş, oy kullanırken en çok, “mekanizmalı mühür” nedeniyle hata yapıyor.

Mührün üst kısmında yazan “evet” yazısının oy pusulasına basılacağını düşünen çoğu vatandaş, pusula yerine “elini” mühürlüyor. İkinci etken, sandık kurulu başkanlarının bilgisizliği. YSK’dan, mühürlü olarak gelen pusula ve zarfların, sandık kurulu başkanları tarafından tekrar mühürlenmesi gerekiyor.

Ancak bazı sandık kurullarında bu mühür basılmadığı için, vatandaşın düzgün kullandığı oylar da geçersiz sayılabiliyor.

Kaynak: Sözcü