Türkiye ‘Açık Kapı Politikası’ çerçevesinde kapısına gelen hiçbir Suriyeliyi geri çevirmedi. Nisan 2011’de gelen ilk mültecilerin ardından iç savaştan kaçan 2 milyon 138 bin 977 Suriyeli Türkiye’de yaşıyor. Türkiye’nin 4 yılda mültecilere harcadığı para yıllık ortalama 5.3 milyar liraya ulaştı. Bu İçişleri Bakanlığı’nın 2016 bütçesini aşıyor.

29 Nisan 2011... Hatay’daki Cilvegöz Sınır Kapısı önünde hareketlilik başlar, Suriye’de yaşanan protesto ve iç çatışmaların artması artık bir insani krize dönmüştür ve Suriyeliler güvenlik endişesiyle ülkeyi terk etmeye başlar. İşte Türkiye ilk Suriyeli mülteciye kapısını o tarihte açar. Arkası gelir, iç savaştan, İŞİD zulmünden kaçan milyonlarca Suriyeli önce komşusuna sığınır. Suriye’de 12 milyon kişi yerinden edilir, 4 milyon 200 bini ise ülkeyi terk etmek zorunda kalır. Bugün Türkiye bu 4 milyon 200 bin Suriyelinin 2 milyon 138 bin 977’sine ev sahipliği yapıyor.

4.5 yılda Türkiye’nin Suriyeli mülteciler için harcadığı para ise 8 milyar doları yani bugünkü kurla 24 milyar lirayı aştı. Bu harcamaya uluslararası kuruluşların katkısı ise 418 milyon dolarda yani 1.2 milyar lirada kaldı.
Suriyeliler için Türkiye’nin harcadığı yıllık ortalama 5.3 milyar liranın ekonomideki yeri ise bütçe rakamları göz önüne alınırsa daha iyi anlaşılıyor.

2016 bütçesinde İşişleri Bakanlığı’na ayrılan bütçe 4.5 lira oldu. Suriyelilere harcanan para şimdiden bunu aşmış durumda. Diyanet işleri Başkanlığı’nın gelecek yılki ödeneği 6.4 milyar lira. Bu artış hızıyla önümüzdeki yıl Suriyelilere harcanan paranın Diyanet bütçesini de aşması bekleniyor.

İç çatışmalar başlamadan önce 20 milyon kişinin yaşadığı Suriye’den kaçanların yarısı Türkiye’ye sığındı. Türkiye uyguladığı ‘Açık Kapı Politikası’ ile hiçbir Suriyeliyi geri göndermedi. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) da ilk mülteciyle başladığı yardımlarına diğer bakanlıkların yardımıyla devam ediyor. AFAD ve uluslararası kuruluşların resmi rakamlarına göre Suriye’de 12 milyon kişi yerinden edildi. Bunlardan 8 milyonu ülke içinde evini barkını terk edip başka bölgelere göç ederken, çatışmaların etkin olduğu bölgelerden ise 4 milyon 200 bin Suriyeli ülkelerini terk etmek zorunda kaldı. Ülkelerini terk eden Suriyelilerin yüzde 50’sinden fazlası ise Türkiye’ye sığındı.

BİYOMETRİK KİMLİK VERİLDİ

Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin, eğitim, sağlık gibi sosyal haklardan yararlanmaları, suça karışanların takibi için 2013 yılında biyometrik kimlik çalışması başlatıldı. AFAD koordinasyonunda yürütülen çalışmada parmak izi, kimlik ve ikamet bilgileri alınan 2 milyon 138 bin 977 Suriyeli’ye biyometrik kimlik verilerek kayıt altına alındı. Resmi kayıt altına alınan Suriyelilere böylece “geçici koruma statüsü” de verilmiş olundu. Yeni gelen misafirlerin kayıt altına alınma çalışmaları güncel olarak devam ediyor. Kayıt altına alınan Suriyeliler bulundukları kent dışına çıktıkların da ise AFAD koordinasyonunda sürdürülen sağlık ve eğitim hizmetlerinden faydalanmak için geldikleri şehirdeki kayıt noktalarına, tanıtım kartları ile birlikte başvurup kayıtlarını revize etmek zorunda kalıyor.

81 İLE DAĞILDI

AFAD’ın kurup yönettiği 25 barınma merkezi’nde 258 bin 472 Suriyeli kalırken, Suriyelilerin dışında ise 6 bini Ezidi olmak üzere 15 bin Iraklı da barınıyor. Barınma merkezlerinin dışında kalan 1 milyon 880 bin 505 Suriyeli ise başta İstanbul olmak üzere Türkiye’deki büyükşehirlere yerleşti. Son yapılan çalışmada Türkiye’nin 81 ilinde kayıtlı Suriyeli’nin bulunduğu kaydedildi. Suriyeli 250 bin çocuk bugün itibariyle Türkiye’de okula giderken, yıl sonunda ise eğitimden yararlanan Suriyeli çocuk sayısının ise 460 bin olması hedefleniyor. Türkiye’ye sığınan Suriyeliler için Türkiye şu ana kadar 8 milyar dolara yakın kaynak kullandı. Türkiye’ye bu noktada uluslararası destek ise harcanan rakama bakıldığında yok denilecek kadar az oldu. Bugüne kadar uluslararası kuruluşlar, Türkiye’ye sığınan Suriyeliler için 418 milyon dolar destek sağladı.

7 BİN SURİYELİ RESMİ YOLLA GEÇİŞ YAPTI

AFAD ve diğer uluslararası kuruluşlardan alınan bilgilere göre Türkiye üzerinden 3’üncü ülkelere resmi yollarla 6 bin 923 Suriyeli’nin geçiş yaptı. Ancak bunun yanısıra 43 bin 429 Suriyeli, Ege ve Akdeniz üzerinden Avrupa’ya geçmeye çalışırken Türkiye güvenlik birimleri tarafından kurtarıldı. Afrika, Afganistan, Libya kökenli başta olmak üzere pek çok uyruktan insanın bulunduğu 670 bin 685 göçmen, Türkiye değil, Akdeniz üzerinden Avrupa’ya geçti. 2015 yılında 3 bin 161 göçmen ise Akdeniz’den geçmeye çalışırken yaşamını yitirdi.

AVRUPA’DA 512 BİN 909

TÜRKİYE’de kayıtlı olarak 2 milyon 138 bin 977 Suriyeli mülteci bulunurken tüm Avrupa ülkelerinde ise bu sayı sadece 512 bin 909 kişi olması dikkat çekiyor. Türkiye’de İstanbul’da 400 bin, Kilis’te 180 bin Suriyeli barınıyor.

TARİHİN EN BÜYÜK YARDIM TALEBİ

BİRLEŞMİŞ Milletler Mülteci Ajansı (UNHCR) Türkiye, Mısır, Irak, Ürdün ve Lübnan’a Suriyeli mülteciler konusunda yardım yapmaya çalışıyor. 2015 yılı için toplam 4.5 milyar dolara ihtiyacı olan ancak 2.5 milyar dolar elde edebilen UNHCR, yıl sonuna kadar Suriye nüfusunun yarısının yardıma ihtiyaç duyacağını tahmin ediyor. Bunların içinde 3.4 milyon Suriyeli mülteci ve Suriye’de pek çoğu evlerinden ayrılmak zorunda kalan 6.8 milyon Suriyeliyi de dahil eden UNHCR, Suriyeli mülteciler için bölgesel ihtiyaçların 2.9 milyar dolara ulaştığını belirtti. Lübnan ve Ürdün hükümetleri’nin UNHCR’den 449 milyon dolar ve 380 milyon dolar talep ettiğini açıklayan UNCHR Suriye’den insani yardım talebinin ise 1.4 milyar dolar olduğunu vurguluyor. Tüm bu talepler toplandığında Suriyelilerin ihtiyacının 5 milyar dolara çıktığını vurgulayan UNCHR bunun tarihin en büyük yardım talebi olduğuna dikkat çekiyor.

RAKAMLARLA MÜLTECİ GERÇEĞİ

Türkiye’deki Suriyeli sayısı -2 milyon 138 bin 977

Biyometrik kimlik verilen Suriyeli sayısı-2 milyon 49 bin 204

Suriyelilerin kaldığı barınma merkezi sayısı-25

Kamplarda kalan Suriyeli sayısı-258 bin 472

Türkiye üzerinden 3. ülkelere resmi yollarla geçiş yapan Suriyeli sayısı -6 bin 923

Ege ve Akdeniz üzerinden Avrupa’ya geçmeye çalışırken Türkiye’nin kurtardığı Suriyeli sayısı-43 bin 429

Türkiye’nin Suriyeliler için harcadığı para-8 milyar dolar

Türkiye’ye verilen uluslararası yardım miktarı-418 milyon dolar

Suriye’de yerinden edilen insan sayısı-12 milyon

Suriye’den kaçan insan sayısı-4.2 milyon

Almanya’ya giriş yapan mültecilere verilen aylık cep harçlığı-143 Euro

Kamplara yerleştikten sonra aylık yardım -216 Euro

15 ay Almanya’da kalan mültecilere verilen yardım -400 Euro

Avrupa’da bulunan Suriyeli mülteci sayısı -512 bin 909

Ülkelere göre Suriyeli sayısı

TÜRKİYE 2.138.977

Almanya 125.441

Sırbistan 109.054

İsveç 80.360

Macaristan 54.125

Avusturya 23.757

Hollanda 18.096

Bulgaristan 15.714

Danimarka 13.230

İsviçre 8.683

İngiltere 7.510

Fransa 8.050

Belçika 8.230

İspanya 6.253

Norveç 7.845

Yunanistan 3.969

Karadağ 2.962

Kıbrıs 2.622

Romanya 2.332

İtalya 2.168

Makedonya 2.057

Malta 928

Polonya 718

Finlandiya 656

Hırvatistan 352

Çek Cumhuriyeti 304

Lüksemburg 241

Portekiz 188

Arnavutluk 187

Slovenya 187

İrlanda 101

Bosna Hersek 100

Letonya 89

Slovakya 61

Estonya 42

Litvanya 28

İzlanda 14

Lihtenştayn 5

Fevzi Kızılkoyun / Hürriyet Gazetesi