Kolon kanserinin belirtilerinden biri tekrarlayan ishal. En çok 50 yaş ve üzerindeki kişilerde görülen kolon kanserini; fiziksel hareketsizlik, obezite, alkol, kırmızı et ve hayvansal yağların aşırı tüketimi tetikliyor. Erken teşhis ve doğru cerrahi müdahalenin hastalara uzun yaşam fırsatı verebildiğini söyleyen Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. M. Rafet Yiğitbaşı, kolon kanseri hakkında bilinmesi gerekenleri ve tedavi yöntemlerini anlattı.

OBEZİTE VE AŞIRI SİGARA KOLON KANSERİNİ TETİKLİYOR

Kolon kanseri, oldukça ciddi ve yaygın bir hastalık olarak değerlendiriliyor. Genellikle batı bölgelerinde diğer yerlere oranla daha yaygın olarak görülüyor. Her 10000 kişiden 1'i kolon kanserine yakalanıyor. Cinsiyet farkı gözetmeyen kolon kanseri; sıralamaya girdiğinde tüm kanser türleri arasında yaygınlık bakımından 3. sırayı alıyor.

AİLESİNDE BAĞIRSAK POLİP HASTALIĞI OLANLAR DİKKAT

50 yaşından sonra her kişiye, kolorektal tetkikler önerilmektedir. Burada aileden gelen bağırsak polip hastalığı, ülseratif kolit ve bazı konjenital sendromlar yüksek risk grubu olarak kabul edilmektedir. Kolorektal kanserlerde ortalama tanı koyma yaşı 62'dir.  Yaş ilerledikçe risk oranı yükselir. Kolon kanseri çocukluk yaşlarında seyrek görülmekle birlikte, genç yaş hastalarda genellikle ailevi - genetik faktörler etkili olmaktadır.

SABAH İSHALLERİ VE AŞIRI KİLO KAYBI BELİRTİ OLABİLİR

Kolon, anatomik olarak bakıldığında sağ alt karından yukarı ve sola doğru dolanıp anüste sonlanır. Yaklaşık 1 metre uzunluğuna sahip kolon yani kalın bağırsak; sağ, yatay (transvers), inen (sol) ve son bağırsak (rektum) bölümleriyle değerlendirilir.

FARKLILIK GÖSTERİYOR

Kökenini bu anatomik bölümlerden alan kanserler; klinik, patolojik ve tedavi yaklaşımları yönleriyle farklı özellik ve davranışlara sahiptirler. Sağ ve sol kolon kanserlerinin alarm verici belirtileri de farklılık gösterir. Sağ kolon kanserleri lümen içine doğru yavaş büyüyen kitleler oluşturur.

Bu özelliği nedeniyle sağ kolon kanserleri gizli kan kaybına bağlı anemi, rektum kanserleri dışkıda kan görülmesi ile birlikte görülürken, sol kolon kanserleri dışkılama düzeni bozulması ve tekrarlayan ishal ile kendini hatırlatır. Bu şikâyetleri olan hastalara dikkatle yaklaşılmalıdır. Sabah ishalleri bir uyarıcı olabilir. Sık dışkılama ve dışkı çapında değişiklikler, gaz, kötü koku ve kilo kaybı eşlik eden diğer klinik bulgularıdır.

Bir gıda zehirlenmesi ve ishalin diğer nedenleri dışlanabildiği takdirde, özellikle orta yaşın üstündeki kişilerde, yukarıda tanımlandığı gibi tekrarlayan ishal durumu mevcut ise, kolon tümörü olasılığını aydınlatabilmek için mutlaka kolonoskopik incelemeye başvurulmalıdır. İnceleme ihmal edilirse, kolonun tam tıkanması sonucu ile yüz yüze kalınabilir.

Tedavide erken teşhis ve doğru cerrahi müdahale önemli

Kolon kanseri tedavisinde başarılı olabilmek için erken tanı büyük önem taşımaktadır. Öncelikle hastalığın belirtilerini yaşayan kişinin doktora başvurması, hastalığa neden olan sebeplerin özellikle poliplerin araştırılması ve belirlenmesi gerekir. Kolorektal tümörlerin tedavisi ise; hastalığın boyutuna, yerleşim yerine, evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak planlanır.

Kolon kanserinin tedavisi cerrahidir. Tümörlü olan kısım cerrahi yöntemlerle çıkarılarak, barsak devamlılığı yeniden sağlanır. Bu sayede tümörün yayılması engellenir. Eğer kanser güvenlik mesafesi olmayacak kadar anüse yakın bir yere yerleşmiş ise, anüsün tamamen çıkarılması ve bağırsağın karın duvarına ağızlaştırılması gerekebilir.

KOLONOSKOPİK TARAMA İHMAL EDİLMEMELİ

Dünya Sağlık Örgütü, kolon kanserinin erken tanısı için kolonoskopik incelemeyi altın standart olarak önermektedir. Kolonoskopi testleri, teknolojinin gelişmesi ile birlikte daha kolay, ağrısız ve kısa sürede yapılabilmektedir. Kolonoskopi, 50 yaşından sonra herkese yapılmalıdır.

Ancak ailede birden fazla kişide kalın bağırsak kanseri veya yaygın polip sorunu var ise, kolonoskopik taramanın 20 yaşından itibaren yapılması önerilir. Polip tespit edildiyse en geç senede 1 kere kolonoskopi yapılmalı, polip kaybolduysa tarama 3 seneye indirilmelidir. Kanser tanısı mutlaka biyopsiyle konulmalıdır.

Kolon kanseri taraması için 50 yaş üstü kişilerde, Ulusal Kanser Enstitüsü' nce yılda bir kez parmakla rektal muayene ve gaitada gizli kan testi önerilmektedir. Şüphe çeken durum saptananlarda ise kolonoskopi ve biyopsi eklenmelidir.