Birleşik Metal-İş Sendikası’nın hazırladığı rapora göre, Türkiye’de yaşanan iş cinayetlerinin oranı 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalamasının 6 katı. İş kazalarının dörtte üçü, meslek hastalıklarının ise neredeyse tamamı kayıt dışı. Metal işkolunda yaşanan iş cinayetlerinde de Türkiye ön sıralarda bulunuyor.

DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 2001 yılında Dünya Çalışma Güvenliği ve Sağlığı Günü ilan edilen ve 30’dan fazla ülkede iş cinayetlerinde hayatını kaybeden işçiler için ‘Anma ve Yas Günü’ kabul edilen 28 Nisan vesilesiyle bir rapor yayımladı. ‘İş Cinayetleri ve Kayıtdışılık’ başlıklı raporda, işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili çarpıcı tespitler yer aldı.

4 KAZADAN 3'Ü KAYIT DIŞI

Rapora göre, TÜİK verileri ile SGK verileri karşılaştırıldığında Türkiye’de iş kazalarının büyük bir kısmının kayıtlara geçmediği ortaya çıkıyor. SGK kayıtlarına 2012 yılında yansıyan iş kazası sayısı 74 bin 871, 2013’te ise 191 bin 389. TÜİK’in ‘İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Araştırması’nda ise, 2013 yılı Haziran dönemi için (Mayıs-Haziran-Temmuz) geriye dönük 1 yıllık zaman diliminde, iş kazası geçirdiğini söyleyenlerin sayısı 706 bin. Buna göre, iş kazasına uğrayanların yüzde 72,9’unun geçirdikleri kaza kayıt dışı.

MESLEK HASTALIKLARI KAYITLARDA YOK!

TÜİK’in aynı araştırmasına göre, işe bağlı sağlık sorunu yaşayanların sayısı 895 bin iken, bu sayı SGK 2012 istatistiklerinde 395, 2013 istatistiklerinde 351, 2014’te ise 494. Buna göre meslek hastalıklarında 3 yılın ortalamasına göre kayıt dışılık oranı yüzde 99,9.

KAZALARIN YARISI KÜÇÜK İŞLETMELERDE

TÜİK verilerine göre, her iki iş kazasından biri 1-9 kişi çalıştıran işyerlerinde gerçekleşiyor. Buna karşın SGK 2013 verilerinde, kayıtlı iş kazalarının sadece yüzde 8,8’inin bu küçük işyerlerinde meydana geldiği görülüyor. Buna göre, küçük işletmelerde yaşanan her 100 kazadan 95’i kayıt dışı.

İşyerinin ölçeği büyüdükçe, iş kazalarında kayıt dışılık oranı düşüyor. 10 ila 49 işçi çalıştıran işyerlerinde her 3 iş kazasından ikisi kayıt dışı iken, 50 ila 249 işçi çalıştıran işyerinde kayıt dışı iş kazası oranı yüzde 58, 250 ila 499 kişi çalıştıran işyerlerinde ise yüzde 16.

 AVRUPA ÜLKELERİNİN KATBEKAT ÜZERİNDE

Rapora göre, Türkiye’deki iş cinayetleri sayısı Avrupa ülkelerinin katbekat üzerinde. İş kazalarındaki yüksek kayıt dışı oranlarına rağmen, kayıtlı işgücü üzerinden yapılan hesaplamalar bile vahim tabloyu ortaya koyuyor. Türkiye’de ölümlü iş kazası oranı Malta’nın 2, Hollanda’nın 17 katı. AB üyesi 27 ülkenin ortalamasının ise 6 kat üzerinde.

METAL İŞKOLUNDA  DA TABLO KARANLIK

Metal işkolunda yaşanan iş cinayetleri oranına bakıldığında da AB ülkeleri ve Türkiye arasında ciddi farkların olduğu görülüyor. Türkiye’de 100 bin kayıtlı işçi başına düşen iş cinayeti sayısı metal işkolunda 5 ile 21 kişi arasında değişirken, bu oran AB ortalamasında 0,2-3,5 arasında değişiyor.

NE YAPMALI

Raporda, iş cinayetlerinin önüne geçilmesi için;

- Sendikal örgütlenmenin ve özgürlüklerin önündeki tüm engellerin kaldırılması,

- İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanının işçi sınıfının temel mücadele alanlarından biri olarak görülmesi,

- Denetimler açısından özerk ve demokratik bir yapının sendikalar, meslek oda ve birlikleri ile üniversitelerle oluşturulması,

- İş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıt dışı ile mücadelenin ayrılmaz bir parçası olarak ele alınması,

- 28 Nisan’ın resmen ‘İş Cinayetlerinde Kaybettiğimiz İşçileri Anma ve Yas Günü’ olarak ilan edilmesi gerektiği belirtiliyor.

Kaynak: BirGün