Turkcell kişisel verilerimizi nasıl satıyor?

21 Haziran 2016 Salı 15:13

Ensar Vakfı savunucusu Turkcell'in yeni sistemle kişisel verilerimiz ele geçirip pazarladığı iddia ediliyor.

Tüketiciyi izinsiz reklam SMS’lerinden korumak için yasa çıkmasına rağmen hala sms ve reklam yağmurlarıyla mağdur oluyoruz. Peki bu dijital tacizciler kişisel verilerimize ve dolayısıyla bize nasıl ulaşıyorlar?

Fatih Güner isimli kullanıcı medium.com'da yazdığı araştırmada Turkcell'in yeni sistemle kişisel verilerimizi nasıl ele geçirip pazarladığını yazdı.

İşte Güner'in o yazısı...

Tüm telekomünikasyon şirketlerinin (Türk Telekom, Digiturk, TTNET, Turkcell, v.b.) kişisel verilerimizi üç kuruşa sattığını hep biliyorduk. Bunu sosyal medyada yazmak dışında hiçbir şey yapmadık. Tüketiciyi izinsiz reklam SMS’lerinden koruma yasası çıktı, ona rağmen halen herkes kafasına göre SMS atıyor, kimse de umursamıyor. — Türkiye!

T.C. kimlik numaranız da dahil olmak üzere, adresiniz, size ait olan bir çok bilgi sürekli el değiştiriyor ve en güvensiz ortamlarda, hiçbir yasaya bağlı olmaksızın, rahatlıkla. İmzaladığımız 12 punto sözleşmelerde satıyoruz kişisel verilerimizi, farkında bile değiliz. Satıyoruz dedim ama, kendi verilerimizin üzerinden para kazanan da biz değiliz, onlar.

Daha da uzatmadan konuya gireyim. Turkcell, kişisel verilerimizi pazarlamanın bir yolunu daha bulmuş, verilerimizi Facebook Custom Audience üzerinden medya ajanslarına ve markalara pazarlamaya başlamış.

Custom Audience’lar ile pazarlanmanın, kişiler için ne kadar tehlikeli olduğunu ve teknik olarak bunun üzerinden ne kadar ve hangi minvallerde kazanç sağlanabileceğini size detaylı bir şekilde anlatacağım.

Öncelikle, bu konu nereden çıktı, ondan bahsedeyim.

Turkcell’in anlaşmalı bir medya ajansı var, ismini vermek istemiyorum, bu konuda medya ajansının bir kusuru yok bence, varsa da en büyük kusuru Turkcell’in ajansı olmaktır herhalde. Medya ajansının mail grubuna üye olanlara bir mail geldi, mailin metni aşağıda, ekran görüntüsünü de ekledim.

— —

Turkcell Hedefleme ile Facebook Custom Audience!

Facebook’ta bulunmayan veya Turkcell’de daha derinlikli bulunan kriterler ile reklam geri dönüşlerinin artması hedeflenen “Turkcell Hedefleme İle Facebook Custom Audience” ürün sunumuna linkten ulaşabilirsiniz.

Gösterim adetleri ve bütçeler aşağıdaki gibidir;

PARA: (Permission Based Audience Reach Ads) 1000 Gösterim Başına 15 Lira
Min Proje Bedeli 3.500 TL + KDV

Sorularınız olursa yardımcı olmak isteriz.

Sevgiler,

Facebook Custom Audience ne demek?

Facebook Custom Audience, yani FBCA, markaların müşterilerinden farklı sebepler ve izinlerle aldıkları, ellerinde kayıtlı bulunan e-posta adresleri ve/ya telefon numaralarını kullanarak, eğer bu müşteriler aynı e-posta ve/ya telefon numarası ile Facebook’a kaydolduysa o müşterileri hedefleyip, marka sadakatini artırma ve/ya herhangi bir başka amaçla onlarareklam gösterme teknolojisinin ismidir.

Kısaca FBCA, elimdeki e-posta adresleri ve telefon numaraları ile Facebook’a kaydolan müşterilerime yeniden ulaşabilmemin en kısa yoludur.

Kendi verilerini kategorize ederek bunu başka markalara satmak isteyen Turkcell, aslında bir anlamda Facebook’un sahip olduğu demografik dataya kendi datası ile rakip olmaya soyunmuş, reklam harcamaları ise Facebook üzerinden yapıldığı için, data kullandırma üzerinden para kazanmakistemiştir.

Turkcell’in veri tabanına basit sorgular yazarak alınan bazı verilerin içinde sizin datalarınızın da olduğunu düşünün; “25–30 yaşları arasında, özellikle video etkileşimi yüksek olan, aylık faturası 200 TL’nin üzerinde gelen, Platinum üyesi, Vale hizmetini kullanan (dolayısıyla araba sahibi olan) erkekler” sorgusu ile gelen datalar mesela. Çok basit bir sorgu bu (beni suçlamayın, bu yazıyı teknik bilgisi olmayan insanlar da okuyor çünkü) ancak bu sorgu sayesinde Ağaoğlu bana reklam gösterimi yapabiliyor ve feed’ime tecavüz ediyor.

Turkcell’in 2016 ilk çeyrek sonuçlarında gördük, Turkcell, Ensar Vakfı meselesinden dolayı çok büyük bir zarar gördü ve görmeye de devam ediyor. Bu maddi zararı kapatmanın belli yollarını ararken bu tarz farklı oportünizmlerin içine girdiklerini anlamak için aşırı akıllı olmaya gerek yok. Ancak bu defa baltayı taşa vurdular bence.

Düşünsenize, mobil telefonunuzdan girdiğiniz web sitesi, sizin ziyaretçi datanızı topluyor, bunu anlıyorum.

Ancak aynı anda Turkcell de sizin bu datanızı tutuyor, üstelik bunu pazarlama amaçları ile kullanıyor. Buna inanmak istemiyorum.

Tam bu noktada, avukat/aktivist arkadaşlarımı da göreve çağırıyorum, Turkcell’in bu aksiyonunun yasal bir dayanağının olmadığından eminim.En azından öyle olduğunu umuyorum. Parasını ödediğim bir hizmete karşılık daha ne kadar kötü bir muamele görebilirim bilemiyorum.

FBCA neden bu kadar önemli?

Peki, Facebook Custom Audience dataları, neden normal reklam hedeflemesi datalarına göre (markanın kendi datası değilse) Turkcell veya bir başka marka tarafından satılması çok daha tehlikeli datalardır?

Çünkü Facebook’un kendisi bile, kullanıcılarına özelleştirilmiş reklamları kapatabilme özgürlüğünü veriyor da ondan. En önemli sebebi bu. Özelleştirilmiş reklamlar bizim “özel” kalmasını istediğimiz “ilgi”lerimizi kullanıyor çünkü. Facebook’ta bir sayfayı beğendiğimde, o sayfayı beğendiğim haberi akış’a düşüyor ve başka insanlar da bunu görebiliyorlar. Birbirinden farklı sayfaları beğenerek kendimle ilgili bir “profil” çiziyorum. Bu “profil” benim dijital ayak izim. “Big data” şeklinde nitelendirilen Facebook’un bu kadar değerli olmasının sebebi, işte bu “profil”lerin bolluğu.

Turkcell, benim Turkcell ile olan “özel” etkileşimimi “profil”liyor ve bu “profil”i başka markalara, Facebook üzerinde kullanılarak reklam hedeflemesi yapılsın diye, satıyor. Bu durum, kolektif kötülükte artık son nokta. Bundan daha kötüsünü görmedim.

Kolektif kötülük, Turkcell binasında çalışıp Turkcell’den maaş alan, Turkcell’in marka/şirket haklarını yüceltmek için çalışan o adamların aklına, Turkcell’in sahip olduğu datayı bu denli çirkin bir şekilde paraya çevirme fikrinin gelmesive bu fikrin uygulanmasıdır. Kolektif kötülük, müşterilerin, parasını vererek kullandıkları hizmeti, FBCA gibi teknolojileri hiç bilmediklerini varsayarak, para için pazarlamaktır. Bunu yapan adamın Turkcell’de 2.000 TL maaş + 300 TL Multinet ile çalıştığını akıldan çıkarmamak gerekir.

Bu durum, sadece Turkcell’in kurum kültürünün özgür kız seviyesinden Recep İvedik seviyesine düşerek iğrençleşmesi değildir, aynı zamanda bu kurumda çalışan insanların da insanlıklarını unutmasıdır. Sonuçta Turkcell’in CEO’su Kaan Terzioğlu’nun FBCA teknolojisinden haberdar olması beklenemez, bu kar suyunu onun da kulağına kaçıran departmandaki adamdır. O adam işte, büyük Türkiye’nin küçük silueti, maaşı 2.200 TL’ye çıksın diye omurgasını aldırmış olan adam. Turkcell’in de suçu yok, o adamların suçu hepsi.

Maliyeti neden bu kadar yüksek?

Tam bu noktada ilgimi çeken bir başka konu ise, CPM’in 15 TL olması.

CPM, cost-per-mille yani “bin gösterim başına maliyet” demektir. Turkcell’in CPM’i 15 TL’den data satmaya çalışması, aynı zamanda fahiştir de. Bazı hedefleme fiyat ortalamaları vereyim ki, kıyasla Turkcell fiyatının neden fahiş olduğunu görelim.

Reach & Frequency ismi verilen kampanyalarda (R&F), yani maksimum insana yüksek frekanslı reklam gösterimi yapma amacı taşıyan reklam kampanyalarında, CPM ortalama 4–5 TL seviyesindedir (Bu ortalamalar, her zaman optimizasyona bağlı olarak değişkenlik gösterebilir).
Premium Ad Space diyebileceğimiz alanlarda, Hürriyet gibi sitelerin ilk açıldığı anda görünen reklam alanlarında, CPM yaklaşık 5-7 TL’dir.
Facebook’ta yaptığınız hedefli kampanyalarda CPM (sizin optimizasyon yeteneklerinize bağlı olarak) 1–5 TL arasında değişir.
Diyelim ki kendi şirketinize ait datanız var, 200.000 müşterinizin e-posta adresleri ve telefon numaraları veritabanınızda var. Bu dataya reklam göstermek en ucuz yöntemdir. Custom Audience yöntemi, Facebook’taki en uygun fiyata optimize edilebilecek 2 reklam modelinden biridir. İyi optimize ederseniz CPM 1–3 TL civarında olacaktır.

Öyleyse Turkcell neden CPM’i 15 TL’den data satmaya kalkıyor? Neden bu kadar fahiş bu fiyat?

Cevap çok basit, Turkcell’in sahip olduğu yetenekler, yani datasını kullanma biçimleri çok gelişmiş. Yukarıda gösterdiğim slaytlar, bu gelişmiş data analizi anlayışının PowerPoint’e düşmüş halidir.

Turkcell hangi yasaları çiğniyor olabilir?

Bu sorunun cevabını tam anlamıyla bilmiyorum. Bu Turkcell data sunumuna erişmek ve bu maili almak hiç zor değil. Bu mail grubuna üye olmayabilirdim, bir arkadaşım bu maili benle paylaşabilirdi. Ancak bu sunumu gören birçok sektör profesyonelinin bu yazdıklarımı yazamayacağını biliyorum. O yüzden yazdım. Bu noktada benim teknik ve sektörel bilgilerimi paylaşmaya çalıştım.

Bunların yanında, takip ettiğim kadarıyla bildiğim 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun isminde bir kanunumuz var, çok yeni yürürlüğe giren bir kanun bu.

Bu kanunun 3. maddesi (b) bendinde ‘anonim hale getirme’ konusu ele alınmış, buna göre; “Kişisel verilerin, başka verilerle eşleştirilerek dahi hiçbir surette kimliği belirli veya belirlenebilir bir gerçek kişiyle ilişkilendirilemeyecek hale getirilmesi” şeklinde tanımlanmış.

5. maddede ise ‘Kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez’ ibaresi bulunmakta.

8. maddede ise ‘Kişisel veriler, ilgili kişinin açık rızası olmaksızın aktarılamaz’ ibaresi bulunmakta.

Şimdi, ben avukat değilim, bilişim hukuku uzmanı değilim. Ancak, yasaların ‘sokaktaki adam’ın anlayabileceği şekilde yazılması gerektiğini bilirim. Buna göre de benim anladığımı yazıyorum:

Facebook Custom Audience, bir teknik olarak hiçbir şekilde anonim değildir. Facebook Custom Audience reklamları yapmak için 3 veri kullanılabilir: E-posta adresleri, telefon numaraları, Facebook özgün kullanıcı ID’leri. Hadi diyelim ki bir kullanıcının gerçek e-posta adresini bilmek mümkün değildir. Ancak bu önerme telefon numarası için kullanılamaz. Telefon numarası bizi belirleyen bir şey. Hiçbir yerinde de anonimlik yok.

Öyleyse Turkcell, verileri FBCA üzerinden gelir sağlama adına satıyor olsa bile, bunları anonimleştirmediği için net bir suç işliyor.

5. maddeye gelirsek, burada da Turkcell’in açık hatası var. Ben, Turkcell hizmet sözleşmesine imza atarak, Turkcell’in bana reklam yapması için izin verdim, Turkcell’in iş ortaklarının bana ‘anonim’ şekilde reklam yapması için izin verdim. Ancak Turkcell’den para karşılığı benim datamın satılması konusunda bir izin vermedim. Bu verilerin Facebook Custom Audience’lar üzerinde işlenmesi ve reklam amaçlı başka şirketler tarafından kullanılması illegaldir, bunun yanında da etik dışıdır.

8. maddenin cevabını da aslında yukarıda verdim. Turkcell, benim datamı Facebook’a yüklediği için, verileri aktarmış oluyor teknik olarak. Bu da illegal bir durumdur.

Bu yüzden de çağrımı yineliyorum, avukat/aktivist arkadaşlarım, benden de yardım isteyebilirsiniz, ben öncülük de edebilirim, Turkcell’in kişisel, özel verilerimizi bu denli çirkin ve etik dışı yöntemlerle pazarlamasının önüne geçelim. Hukuk yollarını aşındıralım.

Kaynak: medium.com