Milyonlarca memur ve emekli zamlarının belirlendiği aralık ve haziran aylarında akaryakıt fiyatlarında indirime gidilmesi “oyun” kuşkularına yol açtı. Tüketici enflasyonunun eksi çıktığı hem 2014 Aralık hem de 2015 Haziran, aynı zamanda akaryakıtta büyük indirimlerin yapıldığı aylar oldu. Enflasyonu aşağı çeken bu 2 ay, memur ve emekli zamlarının erimesinde kilit rol oynadı. Akaryakıt fiyatları aracılığıyla enflasyona müdahale edilerek zammın aşağı çekildiğinden kuşkulanılıyor. İşte tesadüfü aşan örnekler:

30 KURUŞLUK İNDİRİM YAPILDI

Geçen yılın son 5 ayında tüketici enflasyonu yüzde 2.76 düzeyine gelmişti. Milyonlarca emekli, bu yılın ilk 6 ayında yapılacak zammı öğrenebilmek için aralık ayı enflasyonunu bekliyordu. Aralık enflasyonuyla birlikte yüzde 3’ün üzerinde zam almayı umut eden emekliler adeta şok yaşadı. Artış beklenen aralık enflasyonu 4 yıl aradan sonra ilk kez eksi çıktı. Enflasyon bu ayda yüzde 0.44 düştü.

Zam oranı da yüzde 2.76’nın da altına çekildi, emekli yüzde 2.32’lik mini zamma mahkum oldu. Aralık enflasyonunun eksiye düşmesinde ise o ay akaryakıt fiyatlarında 30 kuruşu aşan seri indirimler etkili oldu.

ENFLASYONUN BEKLENTİLERİN ALTINDA GELMESİNİN SEBEBİ...

Yılın başında düşük zam alan emekliler telafi için temmuz zammına kilitlendi. İlk 5 ayda yüzde 5.30’a yükselen tüketici enflasyonu hem emekliler hem de bir yıl aradan sonra ilk defa enflasyon farkı almayı umut eden memur ve memur emeklilerini heyecanlandırdı. Ancak haziran enflasyonu da beklentilerin aksine “eksi” çıktı. Enflasyon yüzde 0.51 düştü. Zam da yüzde 4.76’ya çekildi, olan milyonlarca emekli ve memura oldu. Haziran enflasyonunun beklentilerin de altına inmesinde, 23 Haziran’da sürpriz bir şekilde benzin ve motorinde 14 kuruşluk indirime gidilmesi etkili oldu.

MÜDAHALE AMAÇLI MI?

Yapılan hesaplamalara göre, akaryakıt fiyatlarındaki yüzde 10’luk değişim enflasyona yaklaşık 0.4 puan civarında etki ediyor. Dolayısıyla akaryakıt fiyatlarının bu keskin etkisi, memur ve emekli zamlarına müdahale amaçlı kullanılabiliyor.
Örneğin aralık ya da haziran aylarında akaryakıtta oluşan zam baskısı gerektiğinde bir ay ileriye ötelenerek maaş zammı ve enflasyon farkının düşük çıkması sağlanabiliyor. TÜİK verileri, son 10 yıllık dönemde enflasyonun en fazla eksi çıktığı ayın haziran olduğunu gösteriyor. Aralık ayı da, beklentilerin aksine enflasyonun en fazla eksi çıktığı aylar arasında yer alıyor.

CEPLERİNDEN 1 MİLYAR TL UÇTU

Geçen yılın aralık ve bu yılın haziran aylarında enflasyon eksi çıkmamış olsaydı, en düşük emekli aylığı ocak ve temmuz zammıyla birlikte bin 122 lira yerine bin 132 liraya çıkacaktı. Emekli bu sayede aylık 10 lira kayba uğramadığı gibi yeni zamları da daha yüksek olan maaşına alacaktı. Emekliyi 10 lira zarara uğratan son 2 zam döneminin devlet bütçesine katkısı ise sadece emekli yönüyle 850 milyon lirayı aşıyor. Memur ve memur emeklilerinin enflasyon farkı kaybı da eklendiğinde bu tutar 1 milyar lirayı aşıyor.

Kaynak: Sözcü / Erdoğan Süzer