Rekorla kapattığı bir yılın ardından 2014 yılına kur, ÖTV artışı ve kredi sınırlaması darbeleriyle giren ve ciddi anlamda satışları düşen otomotiv sektörü isyan bayrağını çekti. Şubat ayında stoktaki araçlara rağmen yüzde 17’lik kayıp yaşayan sektör resmi olmayan rakamlara göre mart ayında da yüzde 40’a yakın daralınca sesler yükselmeye başladı. Dün 28’incisi gerçekleşen Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Genel Kurulu’nda hemen hemen tüm otomotiv yöneticileri 2014 yılına ilişkin karamsarlığını dile getirirken, asıl büyük çıkış ODD Başkanı Mustafa Bayraktar’dan geldi.
Genel Kurul’da ekonomi kurmaylarını hedef alan ve ‘Sektörü mehter takımına çevirdiler’ çıkışı yapan Bayraktar Hürriye'te şöyle konuştu:
BÜYÜK RESME BAKIN
“Türkiye gibi enerji ve hammadde ithalatçısı olan ülkelerin makus talihi, her büyüme yılından sonra artan cari açıktır. Ülkemizin ve sektörümüzün içinde bulunduğu durumu bilimsel ve objektif olarak değerlendirmeden ve büyük resme bakmadan sektörümüzü cari açığın müsebbibi olarak görüp çok sık dinamikleri ile oynamak bu sektörün oyuncularının karar almasını imkansızlaştırmakta ve daha da ötesinde yeni yatırımlar çekmeyi de zorlaştırmaktadır. Doğru kararları doğru zamanda alabilmek için her türlü etmeni göz önünde bulundurmamız, dünyada ve özellikle Avrupa’da neler olup bittiğini iyi yorumlamamız gerekiyor. Unutulmamalıdır ki, istikrarlı ve sürdürülebilir bir iç piyasası olmayan bir otomotiv sektörü, tabirimi mazur görün, ancak iki ileri bir geri mehter takımı gibi hareket eder.”
1 MİLYONA ZOR
ODD’nin hazırladığı ‘Otomotiv Ticareti Yol Haritası’ çalışmasında 1 milyon adetlik pazara 2014 yılında varabileceklerini öngördüklerini hatırlatan Bayraktar, “Otomotiv sektörü son sekiz yılda yaklaşık 13 milyar dolar dış ticaret fazlası vermesine rağmen ya cari açık ya da bütçe performansı gibi nedenlerle vergi artışı yaşadı, kredi imkanları sınırlandırıldı. Öngördüğümüz 1 milyon adetlik satışlara ulaşmak bir tarafa, maalesef 600-700 bin adetlik pazar tahminlerini konuşuyor durumdayız” dedi. Bayraktar, 2014 yılında neden hala 1 milyon adetlik satışlara ulaşılamayacağının analizini 2011 yılından başlayarak şöyle paylaştı:
2011 yılının birinci çeyreğinde yüzde 80.37, ikinci çeyreğinde yüzde 38.95 büyüdü. 13 Ekim 2011 tarihinde, hızlı büyüme ve cari açıktaki artış gerekçe gösterilerek ÖTV oranları artırıldı.
2012 yılında otomotiv sektörü yıla daralarak girdi. Bu sefer de bütçe dengesi bozuldu. Bütçe açığını kapatmak için, 2012 yılı Eylül ayında, ÖTV oranları yine artırıldı.
2013 yılında tam rahat bir nefes almışken, bu kez de 22 Mayıs’ta FED’in açıklamaları ve sonrasında kur ve faizlerde yaşanan yükselişler sonucunda, mali performans ve cari açık olumsuz etkilendi. Bu sefer de orta vadeli program ile beraber makro ihtiyati tedbirler açıklandı.
5 yılda oto fiyatı kadar
VERGİ VERİYORUZ
DÜNYADA otomobil sahipliği artarken Türkiye’nin hala dünya ortalamasının altında bulunduğunu aktaran Bayraktar, sektörün gelişmesinin ve potansiyelinin ortaya çıkmasının önündeki engelleri şöyle sıraladı:
2013 sonu itibariyle 13 milyon 615 bin adede ulaşan toplam araç parkımızın yüzde 44’ü 12 ve üzeri yaştaki araçlardan oluşuyor. 16 ve üzeri yaş grubunu oluşturan araçların oranı yüzde 33, 20 yaş ve üzeri araçların oranı ise yüzde 22 seviyesinde. Vergilendirme sistemi aracın yaşına göre değil, Avrupa ülkelerindekine benzer kriterler ile uygulanması gerekir.
Yeni araçlar üzerindeki aşırı yüksek vergi yükü de önemli. Sektörde OECD ülkelerinin ortalaması olan yüzde 47’nin oldukça üzerinde vergi yükü bulunuyor. Otomobilin satışından ve kullanımından doğan vergilerin 5 yıl sonundaki toplamı yaklaşık olarak o otomobilin vergiler dahil satış fiyatına ulaşıyor. Yani tüketici yeni otomobile ödediği vergi tutarı kadar tutarı kullanırken bir kez daha ödüyor.
İSYAN ETTİREN TABLO
Yüzde 18
Ocak-Şubat döneminde pazardaki toplam daralma
71.790
Ocak-Şubat döneminde satılan toplam araç
Yüzde 11
Ocak-Şubat döneminde üretimdeki düşüş
158.182
Ocak-Şubat dönemindeki toplam üretim
Yüzde 7
Ocak-Şubat döneminde ihracattaki kayıp
120.711
Ocak-Şubat döneminde toplam ihracat
Yüzde 35
Mart ayında pazardaki daralma beklentisi
Yüzde 30
2014 yılı sonu pazardaki daralma öngörüsü
600 bin
2014 yılında beklenen toplam pazar
