Üreticiden kilosu 1,50-1,80 lira arasında çıkan kuru soğan, halde 2,2 liradan satılırken marketlerde 3 lirayı buldu. Üreticiler, fiyat artışının yeni mahsulün çıkacağı nisan sonuna kadar devam edeceğini belirtiyor. Üreticilerin verdiği bilgiye göre soğandaki fiyat artışı, pembe kök hastalığının yol açtığı verim düşüklüğü ve buna bağlı olarak rekoltede meydana gelen azalmadan kaynaklanıyor. Türkiye’nin ileri gelen soğan üretim bölgelerinden Eskişehir ve Amasya’da başgösteren bu hastalık, ürünü çürüttü. Tarlada başlayan çürümenin depolarda da devam etmesi, rekoltede yüzde 70’lere varan kayba sebep oldu. Üretim alanlarının geçen yıla göre azalması da fiyatı yükseltti. On gün önce üreticide 90 kuruş civarında olan kuru soğan, bir anda artışa geçerek 1,80 liraya kadar çıktı. Yeni sezona kadar depolardaki ürünün ihtiyacı karşılamayacağı, dolayısıyla fiyat artışının devam edeceği belirtiliyor.

Amasya Suluova Soğan Üreticileri Birliği eski Başkanı Haydar Karaca, soğan fiyatlarının son birkaç haftadır yükselişe geçtiğini belirterek, “Bu sene üretim çok az. Bizim bölgede üretim yarı yarıya düştü. Eldeki ürün de sıhhatli değil. Fiyatlar, bundan dolayı artış eğiliminde.” dedi. Hava şartlarının da hastalığı tetiklediğini aktaran Karaca, şöyle devam etti: “Daha önce böyle bir hastalık yoktu. Son iki yıldır yayılma eğiliminde. Soğanın içini çürütüyor. Mantari bir hastalık olduğu için çürüme, tarladan sonra depoda da devam ediyor. Geçen yıl ucuz olduğu için ekimi düşmüştü. Bunun üzerine bir de bu hastalık gelince rekolte yüzde 70 düştü. Yeni sezon ürünün çıkmasına daha üç ay var. Bu süre zarfında depolardaki ürünün ihtiyacı karşılaması zor, dolayısıyla fiyat artışı devam eder. 10 gün önce 0,80-0,90 lira civarındaydı, şu anda toptan 1,50 ile 1,70 lira arasında veriyoruz. 2 lirayı aşacak gibi görünüyor, çünkü depolardaki ürün de bitmek üzere. Bu sene stokçuda da mal yok, dolayısıyla fiyat artışında spekülasyon yok.”

‘HASTALIK, TARLADAKİ VERİMİ YARI YARIYA DÜŞÜRDÜ’

Eskişehir’de soğan yetiştiren Ercan Bozkurt da bu sene hava şartlarından dolayı tarlada hastalık vurduğunu, bunun da verimi düşürdüğünü söyledi. Soğan üretim alanlarının geçen seneye göre azaldığını da belirten Bozkurt, “Özellikle hastalık, ciddi rekolte kaybına yol açtı. Her yıl ortalama, dekardan 4–5 ton ürün alırken bu sene 1–2 tona düştü. Ürün azalmasına bağlı olarak fiyatlar yükseldi. Şu anda soğanın üreticiden çıkışı 1,50 ile 1,80 lira arasında. Sezon başladığında, eylül ayında 40-45 kuruştu, bir hafta önce ise 1 lira civarındaydı.” diye konuştu.

‘FİYATI STOKÇU ŞİŞİRİYOR’

Amasya Merzifon Ziraat Odası Başkanı İsmail Çelik ise aşırı ilaçlama, gübreleme ve fason tohumların, soğanda pembe kök hastalığı sebep olduğunu söyledi. Çelik, “Bu hastalık, soğanın gelişmesini önlüyor, sonra da çürütüyor. Bu sene tarlada üretim yarı yarıya düştü.” dedi. Soğanın arz ve talebe göre fiyat bulduğunu dile getiren Çelik, “Çiftçi, para kazandığı zaman iki üç yıl üst üste aynı tarlaya soğan ekmeye kalkıyor. Bu durumda hangi ürün olursa olsun hastalık yapar, hem de verim düşer. Münavebe sistemi uygulanmıyor. Türkiye'de bir tarım politikası olmadığından dolayı herkes kendi kafasına göre ekim dikim yapıyor. Para ettiği zaman ekiyor, etmediği zaman da ekmiyor. Piyasanın dengesi bozuluyor. Şu anda çiftçinin elinde fazla ürün yok, stokçunun eline geçti. Stokçu da fiyatı şişiriyor. Henüz ocak ayındayız, yeni hasat sezonuna daha üç ay var. Bu sürede fiyatın ne olacağı belli değil.” diye konuştu.

Kaynak: Cumhuriyet