Yeni Şafak bu kez de Atatürk’ün idamdan hemen önce Seyit Rıza ile gizlice bir araya geldiğini öne sürdü. Gazetenin Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MAH) bir mensubunun merkeze gönderdiği iddia edilen belgeye göre; Seyit Rıza görüşmede, “Af dilersen idam edilmeyeceksin” diyen Atatürk’e, “Af dileyecek bir şey yapmadım” yanıtını veriyor.

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk dönemlerinde rejime karşı çıkarılan isyanlardan biri olan Dersim İsyanı'nın liderleri olarak gösterilen Alevi-Zaza aşiret lideri Seyit Rıza, 15 Kasım 1937’de idam edilmişti. Yeni Şafak’a göre de Atatürk, Seyit Rıza’yı idamından önceki gece görüyor.

KİMSE AÇMAYA CESARET EDEMEDİ DİYE AÇIKLAMIŞLAR

Belgelerin 'tarihi değiştirecek bir hesaplaşma' olduğu yorumunu yapan Yeni Şafak Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Karagül, bunu yayımlama nedeni olarak ise  CHP'yi işaret etti. Belge paylaşımının tarih hesaplaşmasından ziyade seçim öncesi çalışma olarak görülmesine yol açan Karagül, şu ifadeleri kullandı;

"Bunlar aynı zamanda CHP'nin gizli tarihidir. Yıllardır gizlenen bu bilgileri, 7 Haziran seçimlerinde ağırlıklı olarak Alevi oyları üzerine hesap yapan CHP hiçbir zaman açmaya cesaret edemeyecektir.

Çünkü bugüne kadar gizleyenler kendileridir. Yine Alevi oyların peşine düşen HDP'nin bu tür dosyaları açmaya niyetinin hiçbir zaman olmayacağını da buraya ekleyelim. Bu cesareti kimler gösterebiliyorsa Türkiye'yi değiştirecek olanlar da onlardır.

Toplumun bir kesiminin “toptan imhasına” karar veren bir zihniyetin bu günahlarla yüzleşme cesareti hiçbir zaman olmayacaktır."

TREN KÖR MAKASTA DURDU, YEMEK YENİYOR VE İÇKİ İÇİLİYORDU

Tüm güvenlik önlemlerinin alındığı, Zazaca bilen güvenilir bir görevlinin hazır bulunduğu öne sürülen görüşme, Seyit Rıza’nın idam kararının açıklandığı mahkemenin hemen ardından gerçekleşti.

Görüşme yeri olarak ise kör makasta bekleyen bir tren vagonu seçildi ve Yeni Şafak’ın ifadelerine göre “Reisicumhur'un yanında Alpdoğan paşa, Kazım Orbay ve Reisicumhur'un yaveri vardı. Masada yemek yeniyor ve içki içiliyordu.”

Yeni Şafak, MAH görevlisinin şu satırlarını aktardı; “Reisicumhur, Seyit Rıza'ya kafasını kaldırarak, tepeden aşağı süzerek oturmasını söyledi.

Seyit Rıza da oturmayı reddetti. Reisicumhur, Seyit Rıza'ya mahkemenin idam kararı verdiğini, bunun bu gece infaz edileceğini hatırlattı ve eğer pişman olduğunu söyleyip af dilerse idamların olmayacağını affedeceğini söyledi.

Seyit Rıza da af dileyecek, pişman olacak bir şey yapmadığını, yaptıkları şeylerin kendi canlarını, mallarını, yerlerini, yurtlarını korumak için yaptıklarını söyledi. O ayları hep devlet görevlilerinden dinlediğini, kendisinin asıl gerçeklerini anlatmak istediğini söyledi.”

'SİLAHLARIN TOPLANMASINA YARDIM ETTİM'

Mektuba göre görüşmede Seyit Rıza Dersim isyanını şöyle anlattı; “Seyit Rıza sakin bir dille Dersim'in Osmanlı döneminde büyük zulüm gördüğünü birçok baskıya rağmen Dersim'i koruduklarını, Osmanlı'ya asker vermediklerini, Milli Mücadele'ye birçok asker gönderdiklerini, cumhuriyete güvendiklerini, bilhassa halifeliğin kaldırılmasından sonra güvenlerinin daha da arttığını, silahların toplanmasına yardım ettiğini, silahların çoğunun toplandığını, isyan etmek niyetleri olsaydı silahları teslim etmeyeceğini, gerçekten Dersim'in cumhuriyete isyan etmek istemediğini söyledi.



Jandarmanın isyan ettirmek için halkı devamlı tahrik ettiğini, aşiretlerin arasında husumeti bilerek artırdığını, saldırmak için bahane icat ettiklerini söyledi. Birçok silahsız masum halkın tayyareden atılan bombalarla parçalandığını, kaçıp mağaralara sığınan kadın, çoluk çocuğun da topluca öldürüldüğünü söyledi.”

Barış için Atatürk tarafından çağrıldığını düşünerek gittiği Erzincan Valiliği’nde tutuklandığını aktaran Seyit Rıza, belgeye göre “Sözlere güvenerek kendi ayağımla gelmeme rağmen beni idam edeceksiniz. Sizlere daha nasıl güveneceğim" ifadelerini kullanıyor.

ATATÜRK, 'BİZİMLE İŞBİRLİĞİ YAPARSIN' DEMİŞ 

Bunlarıyeni öğrendiğini ve araştırma yaptıracağını söyleyen Atatürk, Seyit Rıza’ya “Sana son olarak gel benden af dile, yaptıklarından pişman olduğunu söyle ki seni affedeyim.

Eğer bunları yaparsan Dersim'e daha faydalı olursun. Bizimle işbirliği yaparsın. Cumhuriyet Dersim'e çok faideli işler yapacak, Dersimliler Horasan'dan gelmiş, Oğuz Türkleridir.

Türklük şuurunu yeniden kazandıklarında, cumhuriyete çok faideli işler yapacaklar. Ben buna inanıyorum. Gel bu fırsatı kaçırma" diyor.

Seyit Rıza ise, “Ben sulh için cumhuriyet için çok şey yaptım. Silah toplamaya yardımcı oldum. Silahlar toplandı. Şu adamlar teslim edilecek dendi, teslim ettim.

Her istediklerinde 'bu son' dediler. Sonra daha fazla şeyler istemeye başladılar. İstekleri hiç bitmedi. Ben bunu önceleri anlayamamıştım.

Sonra çıkan Tunceli Kanunu'ndan iyice anladım. Emin oldum ki biz Dersimliler ne yaparsak yapalım bu sizi durdurmayacak. Sizin de başından beri planınız Dersim'i toptan yok etmek, ortadan kaldırmaktı. Bunu çok geç de olsa anladım.

Ben yaptığım hiçbir şeyden pişman değilim, af da istemiyorum, bu benim son sözlerim, başka da bir şey demeyeceğim" yanıtı veriyor.

Bunun üzerine Atatürk’ün sinirlendiğini ve Seyit Rıza’nın götürülme talimatı verdiğini belirten mektupta Seyit Rıza bu noktada ünlü “Ölüme gidiyorum. Bu bana dert olsun, ama ben de size boyun eğmedim bu da size dert olsun” sözlerini sarf ediyor.

Kaynak: BirGün