Son günlerde en çok tartışılan konular arasında et fiyatları geliyor. Et fiyatlarını dengelemek ve özellikle ithalatı engellemek için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, tüm sektörle yapılan görüşmelerin ardından tavan fiyatuygulamasına geçildiğini açıklamıştı. Et fiyatlarını düşürmek, üreticiyi de korumak için bu kadar çaba sarf edilirken, İstanbul Bayrampaşa Mega Center’da el altından ‘ucuza, kaçak ithal et’ satışı yapıldığı iddia edildi. Bu etlerin, daha çok otel ve restoranlara verildiği de ileri sürüldü. 

İddialar üzerine Mega Center’da yaptığımız incelemede kaçak et satışına ilişkin ciddi bilgiler elde ettik. Bir otel işletmecisiymiş gibi irtibat kurduğumuz toptancı yüklü miktarda alım yapmamız karşılığında Brezilya’dan getirilen etleri Türkiye’deki et fiyatlarından kilogram başına 20 TL ucuza vermeyi kabul etti. 

NAKİTE İNDİRİM

Bize et temin edebileceğini ifade eden toptancı, nakit alım yapmamız halinde fiyatları daha da aşağı çekebileceğini söyledi. Etlerin kaçak yollardan sokulan ithal et olduğuna dikkat çeken toptancı, “Sizinle ilgili ayrıntılı bilgi alıp araştırmam lazım. Oteliniz tam olarak nerde. Adı tam olarak nedir. Sabit numara alabilir miyim?” gibi sorular sormayı ihmal etmedi.

Etlerin Brezilya’dan geldiğini, Türkiye piyasasına göre daha ucuz ve kaliteli olduğunu belirten toptancı, “Türkiye’de pirzola 70, antrikot 45 TL. Brezilya’dan gelen pirzola 55, antrikot ise 35 TL. Sadece bunlar değil, etin her çeşidi geliyor. Eğer hayvanın diğer bölgelerinden et isterseniz piyasa fiyatının çok daha altına size ayarlıyabilirim. Ancak ‘yurtdışı et’ her zaman bulunmuyor. Bu yüzden toptan et alıp stoklamanız gerekecek. Etler soğuk hava deposunda dondurulmuş olarak geliyor. Sizin de soğuk hava deponuz varsa, bir sorun yaşamazsınız. Eğer siz istediğiniz zaman benim elimde et olmazsa, diğer esnaf arkadaşlardan size temin ederim” dedi.

KEPENKLERİN ARDINDA 
Mega Center’da faaliyet gösteren bir başka et toptancısı ise her şeyi açık bir şekilde anlattı: 
“Burada birçok kişi yurtdışından gelen etleri satıyor. Sadece Brezilya değil, Arjantin de var Afirka ülkeleri de. Birkaç Avrupa ülkesinden de gemi ile geldiği iddia ediliyor. Ancak bu etlerin ne şartlarda kesildiği belli değil. İslami kesimlere göre de kesilmiyor. Ancak birçok otel ve işletme ucuz olduğu için bu etleri tercih ediyor. Bu durumu engellemek için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Mega Center’da kontrol noktaları kurdu. Giren çıkan araçlar ara sıra kontrol ediliyor. Ancak bu depoların sürekli kepenkleri kapalı. Kaçak et ticareti yapmak için araçları deponun içine alıp kapıları kapatıyorlar. Kimse de içeriye giremiyor. Çok fazla denetim yapıldığı da söylenemez.”

1044 TON KAÇAK ET YAKALANMIŞTI

Geçen yıl kasım ayında Mersin limanında da kaçak et operasyonu düzenlenmiş, yurtdışına sevk edilmesi gereken 1044 ton etin ülkeye sokulduğu öğrenilmişti. Bu et resmi belgelerde Türkiye’den transit geçişle Irak ve Suriye’ye geçecekti. Ancak firma1044 ton etin tamamına yakınını Türkiye’de pazara sürdü. Kalan çok küçük miktardaki kırmızı eti 1044 tona tamamlamak için kaçakçılar, piyasadan tavuk ayağı, tavuk kıyması ve benzeri sakatatı depolara stokladı. Amaç 1044 ton kırmızı ete karşılık bu ürünleri yurtdışına çıkarmaktı. Böylece piyasaya sürülen kırmızı kaçak et yurtdışına çıkarılmış gibi gösterilecekti. Piyasaya sürülen ve yaklaşık 40 milyon TL değerinde olduğu belirlenen etlerin Paraguay ve birkaç Güney Amerika ülkesinden geldiği, lüks sınıfındaki bu etlerin yaklaşık piyasa fiyatı olan 50 TL yerine 20 TL’den lüks restoranlara bile satıldığı iddia edilmişti. Hürriyet’in ulaştığı kaçak etlerin de bu yöntemle yurda sokulduğu ileri sürüldü.

Dönemin Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli de yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanmıştı:

“Etlerin resmiyette çıkışı Cilvegözü Sınır Kapısı olarak görülüyor. Etler, Türkiye’de antrepolara konuldu. Daha sonra gümrük vergisi yüksek olan bu mal içeriye satılıyor ve çok ciddi anlamda rant elde ediliyor. Onun karşılığında bir şeyin çıkartılması gerekiyor. İktisadi değeri olmayan tavuk kırpıntısı ya da bozulmuş tavuk ürünleri dışarı çıkarılıyor.” Kırmızı ette yüzde 225 gümrük vergisi uygulanıyor. Ancak kaçak etin vergisi ödenmiyor. İç piyasaya daha düşük fiyata satılabiliyor.

RAKAMLARLA ET PAZARI

1.1 milyon ton
Türkiye’de 2015’te üretilen kırmız et miktarı

1 milyon ton
Türkiye’de geçen yıl üretilen sığır eti miktarı

14 TL
Brezilya’da 1 kilogram karkas etin satış fiyatı

24 TL
Türkiye’de 1 kilogram karkas etin satış fiyatı

55.9 milyon 
Türkiye’de 2015 bulunan büyükbaş hayvan sayısı

Yüzde 88.3
Türkiye’de kırmızı et ihtiyacının sığır etinden karşılanan bölümü

Kaynak: Burak Coşan | Hürriyet