Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez devlet, her türlü denetimden uzak, vergi beyannamesi vermekten ve hesaplarının incelenmesinden kaçan kişilerin başvurduğu bir yol olarak bilinen vergi cennetinde bir kamu şirketi kuruyor.

Bakanlar Kurulu kararıyla Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nin (EÜAŞ) Sinop Nükleer Santralini işletmek üzere Jersey Kanal Adaları’nda 10 Milyon Dolar sermayeli bir alt şirket kurması öngörülüyor.

Vergi cenneti olarak bilinen Jersey Kanal Adaları’nda Japon ortaklarla birlikte kurulacak şirket Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına tabi olmayacak.

Anlaşma metninde şirketin Kamu İktisadi Teşebbüsleri hakkındaki kanun hükmünde kararnameden, Özelleştirme Uygulamaları Hakkındaki Kanundan ve Sayıştay kanunundan muaf olacağı açıkça belirtiliyor.

Bakanlar Kurulu kararında şirketin kuruluş amacı yabancı ülkelerde elektrik sektöründe yatırım yapmak, santral kurmak, elektrik ticareti ve tedariki gibi konularda faaliyette bulunmak olarak ifade ediliyor.

Şirketin Jersey Kanal adalarında kurulmasının gerekçesi olarak ise EUAŞ’ın Sinop Nükleer Güç Santrali projesinde hızlı kararlar alabilen esnek bir yapıya sahip bir alt şirketle dahil olması gerekliği gösteriliyor.

DEVLET GELENEĞİNE AYKIRI

Taraf’a konuşan uzmanlara göre ise devletin vergi cennetinde şirket kurması skandal bir durum. Böyle bir uygulamanın devlet ciddiyetine, geleneğine ve organizasyonuna aykırı olduğunu belirten uzmanlar bu uygulamanın Türkiye cumhuriyeti tarihinde bir ilk olduğunu belirtti.

Uzmanlar, Türkiye’nin de üye olduğu G20 zirvesinde alınan kararlardan birinin vergi cennetlerinin kapatılması olduğunu ifade etti.

Vergi cennetine kurulan şirketlerin genellikle vergi beyannamesi vermeyen, kendisini gizlemek isteyen, hesaplarının incelenmesini istemeyen şirketler olduğunu belirten uzmanlar bu şirketlerin her türlü denetime kapalı olduğunu, hesaplarının denetlene- mediğini, ortaklarının kim olduklarının bilinemeyeceğini belitti. V

ergi cennetinde şirket kurulmasını da öngören Sinop’ta nükleer santral açılmasına ilişkin “Türkiye Cumhuriyeti’nde Nükleer Güç Santrali Projesinin ve Nükleer Güç Endüstrisi’nin Geliştirilmesi Hakkında Ev Sahibi Hükumet Antlaşması” 30 Mart’ta mecliste kabul edilmişti.

AYNI SKANDAL KIRGIZİSTAN’DA DA YAŞANDI

Vergi cennetinde devletin şirket kurması skandalı daha önce Kırgızistan’da yaşanmıştı. 2005 Lale Devrimi’nde görevinden ayrılan Cumhurbaşkanı Aksar Akayev benzeri bir olayla gündeme gelmişti.

Devrimden sonra ülkenin elektrik, su, doğalgaz şirketlerinin özelleştirilerek vergi cennetindeki şirketlere verildiği bu şirketlerin gizli ortaklarının da Cumhurbaşkanı’nın yakınları olduğu ortaya çıkmıştı.

Kaynak: Sümeyra Tansel / Taraf