Türkiye sanayisi içinde yabancıların payı her geçen yıl geriliyor. İstanbul Sanayi Odası’nın her yıl yayınladığı 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırması da rakamlarıyla bunu ortaya koyuyor.

Dünya gazetesinden Mehmet Filoğlu’nun haberine göre; 2010 yılında Türkiye’nin en büyük 500 sanayi şirketinin 148’inde yabancı ortak bulunurken, geçen yıl bu sayı 125’e geriledi. İSO 500, 2015 verilerine göre yabancılarda sadece sayı azalmadı, yabancı ortaklıların satış hasılat, brüt katma değer, ihracat ve üretimden satışları gibi bütün temel kalemlerde payları geriledi. Bu şirketlerin İSO 500’ün yarattığı toplam brüt katma değer içindeki payı 5 yıl içinde yüzde35.3’ten yüzde 18.4’e düştü. Büyük şirketler arasında yabancıların en fazla ortak oldukları sektör ulaştırma araçları imalatı ve gıda oldu. Son 5 yılda bu iki sektörde de sınırlı düşüş görüldü. İlk 500’de yer alan şirket sayısı ulaşım araçlarında 26’dan 25’e, gıdada 23’ten 19’ageriledi. Çelik sektöründeki yabancı ortaklı şirket sayısı 9’dan 5’e düştü. En fazla düşüş ise kimya sektöründe oldu.

Listede 2010’da ‘diğer kimyasallar’ sektöründe faaliyet gösteren 17 firma yer alırken, geçen yıl bu rakam 8’e geriledi. Sektör kapsamı petrol, kömür, kauçuk ve plastik ürünlerini de içine alacak şekilde genişletildiğinde yabancı ortaklı şirket sayısının 34’ten 20’ye gerilediği görülüyor. Bu alandaki en önemli sapma ise Azeri Socar’ın Petkim’i satın alması oldu.

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Murat Akyüz ise yabancıların kimya sektöründen çıkması gibi bir durum olmadığını söyledi. Son dönemde kimya sektöründe fiyatların düşmesinden kaynaklı olarak İSO 500 listesine giren firma sayında düşüş olduğunu aktaran Akyüz, “Son dönemde Türkiye’den çıkış gözlemlemedik. Aksine yabancıların yerli firmalar ile ilgilendiklerini duyuyoruz” diye konuştu.

TEKSTİLDE YABANCI KALMADI

Tekstil sektörü hiçbir zaman yabancıların çok fazla ilgi gösterdiği bir alan olmadı. Buna rağmen 2010 yılında biri yüzde 100 yabancı sermayeli 3 firma ilk 500 firma arasına girmeyi başarmıştı. 2015’e gelindiğinde ise yabancı ortaklı hiçbir firma Türkiye’nin sanayi devleri arasında kendine yer bulamadı. Hazır giyimde faaliyet gösteren şirket sayısı ise 2’den 3’e çıktı.

ÜRETTİKLERİ KATMA DEĞER 2010’UN BİLE GERİSİNDE

Yabancı paylı şirketlerin üretimden satışlarının toplam içindeki payı 2010’da 30.9 seviyesindeyken 2015’te yüzde 30.9’a geriledi. Net satış hasılatında ise daha sert düşüş görüldü. Yabancı paylı şirketlerin toplam içindeki payı yüzde 35.3’ten yüzde 31.8’e geriledi. Yaratılan katma değerdeki düşüş sert dikkat çekti. 5 yıl içinde 500 şirketin yarattığı brüt katma değer 87 milyar liradan 152 milyar liraya yükselirken, yabancıların ise 31 milyar liradan 28 milyar liraya geriledi. Böylelikle payları 35.3’ten 18.4’e düştü.

HER KATEGORİDE DÜŞÜŞ VAR

Yabancı paylı şirketlerin toplam içindeki payı neredeyse her kategoride düştü. Özkaynak içinde yüzde 24.1’den yüzde 16.2’ye, aktifler içinde yüzde 27’den yüzde 15.6’ya, toplam kâr içinde yüzde 25.9’dan yüzde 18.7’ye, ihracat içinde yüzde 44.9’dan yüzde 38.5’e, istihdamda yüzde 28.7’den yüzde 22’ye geriledi. Öte yandan yabancılar son 5 yılda Türkiye’de ortak oldukları şirketlerdeki paylarını artırdılar. 2010’da İSO 500’deki şirketlerin 45’i yüzde 100 oranında yabancılara aitken, 2015’te bu rakam 51’e yükseldi. Yabancıların ortalama hisse oranı ise yüzde 67’den 71’e yükseldi.

Kaynak: Dünya gazetesi