Türkiye’de 1 Kasım seçiminin ardından “başkanlık” konuşu gündemin ilk sırasına tırmanırken yabancı medyada “AKP'nin önerisi: Güçlü başkanlık mı, tek adam yönetimi mi?” soruları dile getirildi, Türk uzmanlarının görüşlerine başvuruldu.

Prof. Dr. Yusuf Şevki Hakyemez, başkanlık modelinin siyasal sistemdeki olası tıkanmaları önleyebilecek güçte olduğunu savunurken Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Ergun Özbudun AKP’nin önerisinin “hiçbir denge ve denetim sistemine yer vermeyen bir tek adam yönetimi” olduğunu söyledi.

Türkiye’deki “başkanlık” tartışmalarına geniş yer veren Sputnik’e konuşan AKP'nin anayasa taslağının mimarı Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Ergun Özbudun, yeni meclis tablosunda AKP’nin mutlaka başka bir partiden destek almak durumunda kalacağını ancak öncekinden çok farklı bir öneri getirmelerini beklemediğini ifade etti. Özbudun şunları söyledi:

“Bir ABD sistemi getirecek halleri yok. Zaten ABD’nin yapısını kopya etme şansları yok. ABD, federalizmiyle, sivil toplumuyla çok kendine özgü bir toplum. Eğer gündeme getirirlerse üç aşağı beş yukarı komisyona sundukları teklif olacak. Ona yönelik itirazlar da aynen devam ediyor."

Prof. Özbudun, AKP’nin başkanlık modelinde Başkan’a kararnamelerle yönetim imkanı sağlandığına dikkat çekerek “AKP’nin önerisi hiçbir denge ve denetim sistemine yer vermeyen bir tek adam yönetimi her şeyiyle” şeklinde konuştu.

HAKYEMEZ:OTORİTERLİK İHTİMALİ HER SİSTEMDE VAR

Meclis Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nda AKP’nin danışmanı olan Karadeniz Teknik Üniversitesi Hukuk bilimleri öğretim üyesi Prof. Dr. Yusuf Şevki Hakyemez ise, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede AKP önerisinin otoriterliğe yol açabileceği endişelerine katılmadığını bildirdi.

“Her hükümet sistemi eğer antidemokratik uygulamalar varsa otoriter rejime dönüşebilir” diyen Hakyemez, Türkiye’de mevcut sistemin sürdürülemez olduğunu ve AKP'nin başkanlık modelinin Türkiye’ye daha uygun olduğunu belirtti. Hakyemez, “Temel hareket noktası yargısal denetime ve yerinden yönetime ağırlık vermek olmalıdır. Bunlar da AKP önerisinde var” sözlerini kullandı.

AKP önerisindeki başkanlık kararnameleriyle ilgili endişelere de değinen Hakyemez, her konuyla ilgili kararname düzenlenmediğini vurgulayarak “Kişi hak ve hürriyetleriyle ilgili olmayan konularla ilgili kararname düzenlenebilir. Kanun koyucu aynı konuda kanun yaparsa kararname hükümsüz kalıyor. Ona rağmen çok geniş düzenleme alanı olduğuna yönelik eleştiriler varsa bunlar tekrar tartışılabilir” dedi.

Hakyemez, ABD modelinin aksine Meclis ve Başkanlık seçimlerinin aynı zamanda yapılmasının AKP önerisindeki “özgün” nokta olduğunu dile getirirken de “Bir sorun olduğu zaman ikisine de fesih yetkisi veriyor. Bir tıkanma söz konusu olduğunda bunu halkın hakemliğine götürüyorsunuz, bu katkı sağlayabilir” diye konuştu. 

Kaynak: ANKA