SORU: 22 Mart 1968 doğumluyum. İlk sigorta başlangıcım 15 Temmuz 1991 ve şu ana kadar ödenen prim gün sayım 5860. Acaba ne zaman emekli olabilirim? İkinci sorum, 15 yıl sigortalılık ve 3600 gün prim ödediğim için şu an çalıştığım işten, SGK'dan alacağım 15 yıl çalışma ve 3600 prim güne ilişkin belgeyle kıdem tazminatımı alma hakkım var mı? Eğer bu hakkım var ve alıp ayrılırsam emekli maaşı bağlanana kadar herhangi bir yerde çalışmamam mı gerekiyor? Çalışırsam emekli maaşım düşer mi?

Hasan ÜNAL

CEVAP: Sorunuz çok kapsamlı olduğundan üç ana başlıkta cevaplamak gerekiyor.

İki ay askerlik borçlanması ile bir yıl erken emekli olursunuz 

SSK'dan emeklilik için 25 yıl sigortalılık, 5600 gün pim ödeme ve 53 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödeme gün sayısını tamamlamış olduğunuzdan 22 Mart 2021 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerlik yapmışsanız ve sigortalılık başlangıcından önce geçmişse, iki ayını borçlanırsanız emeklilik yaşınız bir yıl erkene çekilerek 52 olur ve 22 Mart 2020'de emekli olabilirsiniz.

Kıdem tazminatınızı alıp yeniden çalışmanız mümkün

Sigorta başlangıcınız 8 Eylül 1999 tarihinden önce olduğundan emeklilik hakkını elde etmek için yaş haricinde gerekli 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartıyla kıdem tazminatınızı alarak işyerinden ayrılma hakkınız var. Bulunduğunuz yer Sosyal Güvenlik Kurumu ünitesinden alacağınız 'Kıdem Tazminatı' yazısını işvereninize ibraz ederek kıdem tazminatınızı da alıp işinizden ayrılabilirsiniz. Kıdem tazminatı alarak işinden ayrılanların yeniden çalışmaya başlama süreçleri çok tartışılan bir konudur. Emsal bir yargı kararında 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü ile kıdem tazminatını alarak işinden ayrılan işçinin emeklilik hakkını kullandığı ve kanunda tanınan bu hakkın amacının, işyerinde çalışarak yıpranmış olan ve bu arada sigortalılık yılı ile prim ödeme süresine ait yükümlülükleri tamamlamış olan işçinin, emeklilik için bir yaşı beklemesine gerek olmadan iş sözleşmesini aktif sonlandırabilmesine imkan tanımak olduğuna da yer verilerek işçinin işyerinden ayrıldıktan sonra başka bir işyerinde çalışmasının hakkın kötü niyetli kullanılması olarak değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir (Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 25/01/2013, E: 2012/10954, K: 2013/909 sayılı kararı). Bu nedenle de kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrıldıktan sonra bir süre geçince yeniden çalışmanız mümkündür.

Çalıştıkça emekli aylığınızın düşmesi veya artması prime esas kazanç tutarına bağlı

Sigorta başlangıcınız 2000 yılından önce olduğu için emekli aylığınız, 01.01.2000 öncesi, 01.01.2000-30.09.2008 arası ve 01.10.2008 sonrası olmak üzere üç ayrı dönem için farklı şekilde hesaplanarak bulunan kısmi aylıkların toplamından oluşacaktır. SSK emeklilerine aylık bağlanmasında 5510 sayılı kanunla 1 Ekim 2008 tarihinde yapılan son değişiklik ile sigorta primleri asgari ücret veya asgari ücretin biraz üzerinden ödenenlerin, çalışmaya devam ettikçe emekli aylığı düşüyor. Bunun en büyük sebebi de emekli aylığı hesaplamasında esas aylık bağlama oranının düşmesidir. Çalışmaya devam etmeniz halinde, 1 Ekim 2008 sonrası çalışma döneminizin toplam çalışma süresi içindeki payı artacak, bu dönemdeki çalışmaların aylık bağlama oranı da düşük olduğundan emekli aylığınız çalışmaya devam ettikçe düşebilecektir. Emekli olacağınız yaşı dolduruncaya kadar yaklaşık 3 bin lira veya daha fazla prime esas kazanç tutarı üzerinden prim ödemeniz emekli aylığınıza olumlu yansıyacaktır. Ancak adınıza prime esas kazancın alt sınırından yani asgari ücretten prim ödenmesi halinde, emekli aylığınızda az da olsa düşüş olabilecektir.

1875 gün yurtdışı borçlanması ile emekli olursunuz

SORU: Sigorta başlangıcım 1 Nisan 1989. 2 Kasım 1970 doğumluyum. Yurtdışında çalışıyorum ve Türkiye'de toplam 3425 gün sigortam vardı. Emekli olmaya ne zaman ve nasıl hak kazanırım? 

Rezzan KOLCU

CEVAP: SSK'dan emeklilik için 20 yıl sigortalılık, 5300 gün prim ödeme ve 45 yaş şartlarına tabisiniz. Yurtdışına ne zaman gittiğinizi belirtmemişsiniz. Şayet 2 Kasım 2015 tarihine kadar yeterli olursa yurtdışında geçen çalışma sürenizin 1875 gününü borçlanarak toplam prim ödeme gün sayınızı 5300 güne tamamlamış olmanız şartıyla 45 yaşınızı dolduracağınız gün emekli olabilirsiniz.